Η μελατονίνη είναι μια φυσική ορμόνη που παράγεται από τον εγκέφαλο ως αντίδραση στο σκοτάδι και παίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού και του χρονισμού του ύπνου.
Παρότι πολλά άτομα στρέφονται στα συμπληρώματα μελατονίνης για να αντιμετωπίσουν προβλήματα ύπνου, η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί ότι η μακροχρόνια χρήση μπορεί να μην είναι τόσο ασφαλής όσο πιστεύεται.
Δείτε Πώς να φροντίσεις τη βουκαμβίλια για να γεμίσει χρώμα την άνοιξη
Οι ειδικοί εξηγούν στο prevention ότι η μελατονίνη δεν είναι υπνωτικό, αλλά ορμόνη που βοηθά στον συγχρονισμό του ύπνου. Ενώ η εξωγενής μελατονίνη είναι ίδια με τη φυσική, τα συμπληρώματα συχνά εμφανίζουν σημαντική απόκλιση μεταξύ αναγραφόμενης και πραγματικής περιεκτικότητας. Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλά προϊόντα δεν περιέχουν την ποσότητα που δηλώνεται ή περιέχουν πολύ υψηλότερες δόσεις, ενώ έως και 26% περιέχουν και άλλες ουσίες, όπως σεροτονίνη.
Παρά την ευρεία χρήση, η Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Ύπνου δεν συστήνει τη μελατονίνη για τη θεραπεία της χρόνιας αϋπνίας, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα ή την ασφάλειά της για μακροχρόνια χρήση. Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος ψυχολογικής εξάρτησης: οι άνθρωποι μπορεί να πιστέψουν ότι δεν μπορούν να κοιμηθούν χωρίς αυτήν.
Νέα προκαταρκτική έρευνα της American Heart Association συνδέει τη συστηματική χρήση μελατονίνης (τουλάχιστον για ένα χρόνο) με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας, αυξημένη νοσηλεία και υψηλότερη θνησιμότητα. Ωστόσο, αυτά τα δεδομένα είναι προκαταρκτικά, δεν έχουν περάσει διαδικασία peer-review και δείχνουν συσχέτιση — όχι απαραίτητα αιτιότητα. Παρ’ όλα αυτά, δημιουργούν ανησυχία για πιθανούς κινδύνους μακροχρόνιας λήψης, ειδικά σε υψηλές ή ασταθείς δόσεις.
Από την άλλη πλευρά, η μελατονίνη θεωρείται γενικά ασφαλής για βραχυχρόνια χρήση, ειδικά για προβλήματα που σχετίζονται με τον χρονισμό του ύπνου, όπως jet lag ή εργασία σε βάρδιες. Για αυτόν τον σκοπό, οι ειδικοί προτείνουν μικρές δόσεις (1–2 mg) και σωστό χρονισμό λήψης ανάλογα με το πρόγραμμα ύπνου.
Δείτε Πώς να διατηρήσετε τα λευκά μπλουζάκια σαν καινούργια
Πριν από οποιαδήποτε χρήση, συστήνεται επικοινωνία με γιατρό. Παράλληλα, οι ειδικοί τονίζουν ότι η βελτίωση της «υγιεινής ύπνου» — σταθερό ωράριο, αποφυγή καφεΐνης και οθονών πριν τον ύπνο, χαλάρωση — είναι συχνά πιο αποτελεσματική και μόνιμη λύση από τα συμπληρώματα.
Συνολικά, η περιστασιακή χρήση μελατονίνης μπορεί να είναι χρήσιμη και ασφαλής, αλλά η καθημερινή, μακροπρόθεσμη χρήση συνοδεύεται από αβεβαιότητες και πιθανούς κινδύνους. Οι ειδικοί συμφωνούν: η μελατονίνη δεν αποτελεί μακροπρόθεσμη λύση για προβλήματα ύπνου και δεν πρέπει να υποκαθιστά υγιεινές συνήθειες ή σωστές ιατρικές παρεμβάσεις.
