Στην εποχή της τεχνολογίας, οι οθόνες είναι παντού: από τα smartphones και τα tablets μέχρι τις τηλεοράσεις και τους υπολογιστές. Για τους γονείς, το ερώτημα «Πόση ώρα είναι αρκετή;» γίνεται όλο και πιο επίκαιρο, καθώς τα παιδιά περνούν ολοένα και περισσότερο χρόνο μπροστά από μια συσκευή – είτε για ψυχαγωγία, είτε για μάθηση.
Αν και η τεχνολογία μπορεί να έχει εκπαιδευτικά οφέλη, η υπερβολική έκθεση στις οθόνες σχετίζεται με προβλήματα όπως μειωμένη συγκέντρωση, διαταραχές ύπνου, ακόμα και καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του λόγου στα πολύ μικρά παιδιά.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η ισορροπία είναι το κλειδί. Η κατάλληλη ποσότητα «screen time» διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και το περιεχόμενο που καταναλώνεται.
Για παράδειγμα, τα νήπια χρειάζονται περισσότερο χρόνο αλληλεπίδρασης με τους γονείς και δημιουργικό παιχνίδι, ενώ οι έφηβοι χρειάζονται καθοδήγηση για να αποφύγουν την υπερβολική χρήση των social media και των βιντεοπαιχνιδιών.
Δείτε ακόμα: Πώς να αποφορτίζεσαι από την οθόνη χωρίς να αφήνεις το κινητό
Πόση ώρα είναι ασφαλής μπροστά στις οθόνες για τα παιδιά; Οι οδηγίες για κάθε ηλικία
1. Βρέφη (0-2 ετών)
Καμία έκθεση σε οθόνες, εκτός από βιντεοκλήσεις με συγγενείς.
Το παιχνίδι με φυσικά αντικείμενα και η αλληλεπίδραση με τους γονείς είναι η καλύτερη «οθόνη» για τα παιδιά αυτής της ηλικίας.
2. Νήπια (2-5 ετών)
Μέγιστο 1 ώρα την ημέρα με εκπαιδευτικό ή κατάλληλο περιεχόμενο.
Η παρακολούθηση πρέπει να γίνεται πάντα μαζί με έναν γονέα, ώστε να υπάρχει διάδραση και συζήτηση.
3. Παιδιά (6-12 ετών)
Έως 2 ώρες ημερησίως για ψυχαγωγία (π.χ. παιχνίδια, YouTube).
Σχολικές εργασίες που απαιτούν υπολογιστή δεν περιλαμβάνονται σε αυτόν τον χρόνο.
Προτιμάται η ύπαρξη «screen-free» περιόδων, ειδικά πριν τον ύπνο.
4. Έφηβοι (13-17 ετών)
Περίπου 2-3 ώρες την ημέρα για ψυχαγωγικό περιεχόμενο.
Προτείνεται ισορροπία μεταξύ online δραστηριοτήτων και φυσικής κοινωνικοποίησης.
5. Ενήλικες
Δεν υπάρχει αυστηρό όριο, αλλά συνιστάται τακτικά διαλείμματα ανά 50 λεπτά και περιορισμός της χρήσης κινητού πριν τον ύπνο.
Το «20-20-20 rule» (κάθε 20 λεπτά κοιτάς κάτι σε απόσταση 20 μέτρων για 20 δευτερόλεπτα) βοηθά στη μείωση της κόπωσης των ματιών.
Δείτε ακόμα: Πώς να κρατήσεις απασχολημένα τα παιδιά χωρίς tablet ή κινητό – 15 ιδέες που λειτουργούν
Ποιες είναι οι συνέπειες της υπερβολικής έκθεσης στις οθόνες;
- Κούραση και ξηρότητα ματιών.
- Διαταραχές ύπνου λόγω μπλε φωτός.
- Αυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας (ιδιαίτερα στα παιδιά).
- Μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση.
- Άγχος και υπερδιέγερση.
Tips για πιο υγιή σχέση με τις οθόνες
- Θέσε «screen-free zones», όπως η τραπεζαρία ή το υπνοδωμάτιο.
- Κάνε διαλείμματα κίνησης κάθε ώρα.
- Επίλεξε ποιοτικό περιεχόμενο αντί για ατελείωτο scrolling.
- Ρύθμισε night mode ή blue light filter στις συσκευές.
- Βρες εναλλακτικές δραστηριότητες offline (βιβλία, βόλτες, αθλήματα).
Δείτε ακόμα: Πως να ξεκουράζετε τα μάτια σας όταν δουλεύετε στον υπολογιστή
Οι οθόνες είναι πλέον αναπόφευκτες στην καθημερινότητά μας, αλλά η σωστή χρήση τους είναι ζήτημα ισορροπίας. Με μικρές αλλαγές στις συνήθειες, μπορούμε να προστατέψουμε την υγεία μας, να μειώσουμε την κόπωση και να δώσουμε στα παιδιά μας μια πιο υγιή σχέση με την τεχνολογία.
Είχα φτάσει να κοιτάω το κινητό μου μέχρι και 5 ώρες την ημέρα, και ένιωθα συνεχώς κουρασμένος. Από τότε που άρχισα να βάζω χρονόμετρο και να κάνω μικρά διαλείμματα, νιώθω πιο συγκεντρωμένος και ξεκούραστος.
Εσύ; Πόση ώρα περνάς μπροστά στις οθόνες; Δοκίμασε να μειώσεις τον χρόνο και μοιράσου τις εμπειρίες σου στα σχόλια!
Θέλεις να φτιάξεις ένα πλάνο για πιο υγιή χρήση οθονών στην οικογένεια; Η American Academy of Pediatrics προτείνει τη δημιουργία ενός Family Media Plan που βοηθά γονείς και παιδιά να οργανώσουν τον χρόνο μπροστά στις οθόνες χωρίς υπερβολές. Δες τον αναλυτικό οδηγό στο HealthyChildren.org – How to Make a Family Media Plan.
