Το αποκαλούν «κρέας του φτωχού», επειδή οι παλαιότεροι το έτρωγαν λόγω της υψηλής περιεκτικότητας των καρπών του σε πρωτεΐνη, ενώ σήμερα το λούπινο έρχεται να δώσει λύση στα αυξημένα έξοδα των κτηνοτρόφων σε ζωοτροφές.
Στην Ελλάδα θεωρείται κυρίως κτηνοτροφικό φυτό και πολύ ευτελές και φτωχικό φαγητό, το οποίο εγκαταλείφθηκε με την πάροδο των χρόνων και αντικαταστάθηκε από την εισαγόμενη σόγια, η οποία στο μεγαλύτερο ποσοστό της είναι μεταλλαγμένη.
Λούπινο: Τι είναι
Το λούπινο είναι ο καρπός του φυτού Λούπινο, που ανήκει στην οικογένεια των ψυχανθών (Faboideae) στο γένος Lupinus, που αριθμεί περίπου 300 είδη. Τα λούπινα, δηλαδή οι σπόροι του φυτού, είναι στρογγυλά και πλατιά. Φύεται σε περιοχές της παραμεσόγειας Ευρώπης, της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής.
Είναι ευρέως εξαπλωμένο στη φύση κατά μήκος των νοτιότερων περιοχών των Βαλκανίων, στη Σικελία, στην Κορσική, στη Σαρδηνία και στα νησιά του Αιγαίου, καθώς επίσης και στην Παλαιστίνη και τη δυτική Τουρκία.
Στην Ελλάδα, ειδικά στην Κρήτη και την Πελοπόννησο, το λούπινο είναι πολύ κοινή πρόχειρη τροφή, η οποία καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της νηστείας πριν το Πάσχα και αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής.
Δείτε ακόμα: Νηστεία δεκαπενταύγουστου: Πότε ξεκινάει – Πόσο διαρκεί
Λούπινο: Ιστορικά στοιχεία
Ο Λουκιανός αναφέρει πως ήταν απαραίτητο μέρος των δείπνων της Εκάτης, μιας και οι παλαιότερες ποικιλίες εμφάνιζαν υψηλή περιεκτικότητα σε αλκαλοειδείς ουσίες με ψυχοτρόπες – ηρεμιστικές και παραισθησιογόνες – ιδιότητες, γεγονός που εξηγεί την χορήγηση του καρπού στους επισκέπτες του Νεκρομαντείου του Αχέροντα για να τους προετοιμάσει ώστε να επικοινωνήσουν με τους νεκρούς. Τα σπέρματά τους ήταν ακόμη γνωστή τροφή των Κυνικών Φιλοσόφων και δίνονταν ως τράγημα (επιδόρπια) στα συμπόσια.
Λούπινο: Διατροφικά στοιχεία
Έχει πρωτεΐνη υψηλής θρεπτικής αξίας, είναι πλούσιο σε αμινοξέα και αντιοξειδωτικά, χαμηλό σε λίπη και δεν περιέχει γλουτένη. Τα λούπινα είναι πλούσια σε ανόργανα άλατα όπως είναι το ασβέστιο, ο φωσφόρος, ο σίδηρος, το κάλιο, αλλά και ουσίες όπως είναι η βιταμίνη C, η θειαμίνη, η ριβοφλαβίνη, κλπ.
Λούπινο: Επεξεργασία
Παλαιότερα η διαδικασία προετοιμασίας του καρπού, προκειμένου να γίνει βρώσιμος ήταν επίπονη, καθώς έπρεπε πρώτα να βραστεί για λίγο και μετά να μείνει σε θαλασσινό νερό για αρκετές μέρες ώστε να αποβάλει τις αλκαλοειδείς ουσίες που περιέχει. Επίσης ξεπίκρισμα του καρπού επιτυγχάνεται με το καβούρδισμα.
Στις μέρες μας, έχουν δημιουργηθεί σπόροι χωρίς αλκαλοειδή με αποτέλεσμα η καλλιέργεια του λούπινου να έχει απλοποιηθεί δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες καλλιέργειας στην χώρα μας με θετικά αποτελέσματα.
Λούπινο: Δηλητηρίαση
Τα είδη του λούπινου προκαλούν δύο διαφορετικές μορφές δηλητηρίασης: δηλητηρίαση από λούπινα και λουπίνωση. Η πρώτη είναι ένα σύνδρομο που προκαλείται από τα αλκαλοειδή που υπάρχουν στα πικρά λούπινα και η δεύτερη είναι μια μυκοτοξική ασθένεια, λόγω αποικισμού των λούπινων από τον μύκητα diaporthe toxica και εκδηλώνεται ως σοβαρή οξεία ηπατική ανεπάρκεια ή ως σύνδρομο χρόνιας ηπατικής δυσλειτουργίας. Η λουπίνωση οφείλεται κυρίως στη διατροφή των ζώων με γλυκά λούπινα.
Προκαλεί το λούπινο αλλεργία;
Το λούπινο ανήκει στα «ύπουλα» τρόφιμα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν επικίνδυνη αλλεργική συμπτωματολογία. Έχουν αναφερθεί περιστατικά όπως κνίδωση, οίδημα των χειλιών, εμετός, δυσκολία στην αναπνοή μέχρι και αναφυλακτικό σοκ μετά την κατανάλωσή του, μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή.
Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει αλλεργία στο συγκεκριμένο συστατικό κάποια στιγμή της ζωής του, ενώ τα άτομα που είναι αλλεργικά σε φυτά της οικογένειας ψυχανθών ή στα φιστίκια έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν αλλεργία και στο λούπινο.
Λούπινο: Καλλιέργεια και κτηνοτροφία
Το λούπινο αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη καλλιέργεια κτηνοτροφικού ψυχανθούς για την ελληνική ύπαιθρο και την ελληνική κτηνοτροφία.
Μπορεί, σήμερα, να είναι ελάχιστα τα στρέμματα που καλλιεργούνται στη χώρα μας, αλλά η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τα προωθούμενα μέτρα στον αγροτικό χώρο, αυξάνουν την ανάγκη για μείωση του κόστους παραγωγής και την καλλιέργεια προϊόντων που θα απορροφηθούν άμεσα στην εσωτερική αγορά.
Η ζήτηση για λούπινο αυξάνεται, κυρίως στην Ευρώπη, και η καλλιέργειά του μπορεί να αποφέρει ένα σημαντικό εισόδημα και συγκεκριμένα ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα ύψους 300-500 ευρώ/στρέμμα, με το καθαρό εισόδημα να υπολογίζεται σε 200-400 ευρώ/στρέμμα.
Στην Ελλάδα, παλαιότερα, καλλιεργούνταν κυρίως το λευκό, ντόπιο, πικρό λούπινο, όπου ύστερα από την κατάλληλη αποπίκρινση καταναλωνόταν από ανθρώπους και ζώα.
Τα λούπινα δεν απαιτούν πολύ γόνιμα εδάφη, αλλά μπορούν να καλλιεργηθούν σε φτωχά, αμμώδη. Τις καλύτερες αποδόσεις τις δίνουν σε αμμοπηλώδη εδάφη.
Σε περιοχές που καλλιεργούνται για πρώτη φορά τα λούπινα, θα πρέπει να γίνεται ο εμβολιασμός του εδάφους με τα κατάλληλα αζωτοβακτήρια, ώστε τα φυτά να προσλαμβάνουν τις απαραίτητες ποσότητες αζώτου που έχουν ανάγκη.
Για την καλλιέργειά τους ακολουθείται η εξής διαδικασία: γίνεται η ίδια κατεργασία του εδάφους που γίνεται και για τα άλλα ετήσια φυτά, δηλαδή ένα όργωμα και ένα φρεζάρισμα. Στη συνέχεια γίνεται η σπορά του σπόρου και μία ελαφρά επικάλυψη του σπόρου με μία σβάρνα. Η λίπανση που απαιτείται στην καλλιέργεια των λούπινων, επειδή είναι φυτά που ανήκουν στα ψυχανθή, αφορά τη λίπανση με φωσφόρο και κάλιο, επειδή το φυτό αυτό έχει μεγάλες ανάγκες στα στοιχεία αυτά.
Δείτε ακόμα: Σάκχαρο: Οι 8 τροφές που το ρίχνουν άμεσα, τι να αποφεύγεις
