Για πολλούς ανθρώπους, το να πλύνουν το κοτόπουλο κάτω από τη βρύση πριν το μαγειρέψουν είναι κάτι αυτονόητο. «Για να φύγουν οι βρωμιές», «για να καθαρίσει», «έτσι το έκανε πάντα η μαμά» – είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες δικαιολογίες.
Όμως τα τελευταία χρόνια, οι οργανισμοί δημόσιας υγείας και ασφάλειας τροφίμων σε όλο τον κόσμο προειδοποιούν ξεκάθαρα: το πλύσιμο του ωμού κοτόπουλου πριν το μαγείρεμα δεν είναι καλή ιδέα – είναι επικίνδυνο.
Ο λόγος δεν είναι ότι το νερό «δεν βοηθά», αλλά ότι στην πραγματικότητα κάνει τα πράγματα χειρότερα: βοηθά τα βακτήρια να απλωθούν σε όλο τον νεροχύτη, στον πάγκο, στα σκεύη και σε ό,τι βρίσκεται γύρω. Αντί να καθαρίζεις το κοτόπουλο, καταλήγεις να μολύνεις ολόκληρη την κουζίνα.
Ας δούμε αναλυτικά γιατί δεν πρέπει να πλένεις το κοτόπουλο, τι συμβαίνει πραγματικά με τα βακτήρια όπως η σαλμονέλα και το καμπυλοβακτήριο, και ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να μαγειρεύεις με ασφάλεια.
Δείτε ακόμα: Γιατί «ασπρίζει» το κοτόπουλο όταν το μαρινάρεις
Γιατί το πλύσιμο του ωμού κοτόπουλου είναι επικίνδυνο
Το ωμό κοτόπουλο μπορεί να φέρει βακτήρια που προκαλούν τροφικές δηλητηριάσεις, όπως:
Σαλμονέλα (Salmonella)
Καμπυλοβακτήριο (Campylobacter)
Αυτά τα βακτήρια μπορεί να βρίσκονται στην επιφάνεια του κρέατος. Όταν βάζεις το κοτόπουλο κάτω από τη βρύση, το νερό που χτυπάει την επιφάνεια:
«τινάζει» μικροσκοπικά σταγονίδια με βακτήρια στον νεροχύτη,
πιτσιλάει τον πάγκο, τις βρύσες, τα σφουγγάρια, τα πιάτα, ακόμα και τα ρούχα σου.
Έτσι, χωρίς να το καταλάβεις, μπορεί να μολύνεις:
την επιφάνεια που θα ετοιμάσεις σαλάτα,
μια πετσέτα που μετά θα σκουπίσεις τα χέρια σου,
το σφουγγάρι που θα πλύνεις ποτήρια,
και να αυξήσεις τις πιθανότητες τροφικής δηλητηρίασης για όλη την οικογένεια.
Το νερό δεν σκοτώνει τα βακτήρια. Το μόνο που κάνει είναι να τα μεταφέρει παραπέρα.
Δείτε ακόμα: Κοτόπουλο: Πότε γίνεται επικίνδυνο για δηλητηρίαση;
Ο πραγματικός «καθαρισμός» γίνεται μόνο με ένα πράγμα: τη θερμότητα
Αντίθετα με αυτό που νομίζουμε, το κοτόπουλο δεν χρειάζεται να «καθαριστεί» με νερό. Χρειάζεται να μαγειρευτεί σωστά. Η θερμότητα είναι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος να σκοτωθούν τα βακτήρια.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Το κοτόπουλο πρέπει να ψηθεί/βραστεί μέχρι το εσωτερικό του να φτάσει σε ασφαλή θερμοκρασία (π.χ. να μην είναι ροζ στο κέντρο, να βγάζει καθαρά υγρά).
Όταν το μαγειρεύεις καλά, τα βακτήρια καταστρέφονται – είτε το είχες πλύνει είτε όχι.
Άρα, το πλύσιμο δεν προσφέρει κάτι στην ασφάλεια. Αντίθετα, αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης στην κουζίνα.
Το μόνο που χρειάζεται πριν το μαγείρεμα είναι:
να χειριστείς το κοτόπουλο προσεκτικά,
να μην το αφήνεις σε θερμοκρασία δωματίου για ώρα,
να καθαρίσεις καλά ό,τι ήρθε σε επαφή μαζί του.
Μα αν δεν το πλύνω, δεν θα μείνουν «βρωμιές» πάνω;
Πολλοί νιώθουν ψυχολογική δυσκολία να μη «ξεπλύνουν» το κοτόπουλο, ειδικά αν βλέπουν αίμα, υγρά ή υπολείμματα. Η αίσθηση ότι «πρέπει να το πλύνω για να είναι καθαρό» είναι πολύ βαθιά ριζωμένη.
Στην πραγματικότητα:
Η όψη κάποιες φορές σε ξεγελά – αυτά τα υγρά θα καταστραφούν κατά το μαγείρεμα.
Αν κάτι σε ενοχλεί οπτικά (π.χ. λίγες σταγόνες αίμα), μπορείς απλώς να το ταμπονάρεις με χαρτί κουζίνας, χωρίς να βάζεις το κοτόπουλο κάτω από τη βρύση.
Τα μπαχαρικά, το λάδι, το λεμόνι και το μαρινάρισμα θα «δουλέψουν» στο κοτόπουλο πριν ή κατά το μαγείρεμα, όχι το νερό της βρύσης.
Το σημαντικό είναι να κρατήσεις την κουζίνα σου όσο γίνεται πιο «στεγνή» από μικρόβια, όχι να «ξεπλύνεις» κάτι που έτσι κι αλλιώς θα μαγειρευτεί.
Δείτε ακόμα: Πώς θα ξεχωρίσεις το καλό ελαιόλαδο: Τι να κοιτάς στην ετικέτα και πώς το δοκιμάζεις στο σπίτι
Πώς να χειριστείς σωστά το ωμό κοτόπουλο (χωρίς πλύσιμο)
Αντί να πλένεις το κοτόπουλο, εστίασε σε σωστό χειρισμό:
Ξεχώρισε επιφάνειες
Χρησιμοποίησε ξεχωριστή επιφάνεια κοπής για ωμό κρέας και άλλη για σαλάτες/ψητά/ψωμί.Χρησιμοποίησε ξεχωριστό μαχαίρι
Μην κόβεις ωμό κοτόπουλο και μετά με το ίδιο μαχαίρι κόβεις ντομάτες ή ψωμί, χωρίς να το πλύνεις πολύ καλά.Μη το αφήνεις εκτός ψυγείου για ώρες
Φρόντισε να μένει στο ψυγείο μέχρι την ώρα που θα το μαγειρέψεις. Όσο μένει σε θερμοκρασία δωματίου, τα βακτήρια πολλαπλασιάζονται.Καθάρισε αμέσως μετά
Μόλις τελειώσεις με την προετοιμασία του κοτόπουλου, πλύνε με ζεστό νερό και σαπούνι:τον νεροχύτη,
τον πάγκο,
την επιφάνεια κοπής,
το μαχαίρι.
Πλύνε καλά τα χέρια σου
Τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα με σαπούνι και ζεστό νερό, ειδικά πριν πιάσεις άλλα τρόφιμα.
Τι γίνεται αν το έχω πλύνει ήδη; Έχω κάνει ζημιά;
Αν μέχρι τώρα έπλενες το κοτόπουλο πριν το μαγείρεμα, μην πανικοβληθείς. Το σημαντικό είναι:
αν το έπλενες, να καθάριζες πολύ καλά τον νεροχύτη και τον γύρω χώρο μετά,
να μην άφηνες σκεύη, φρούτα ή λαχανικά δίπλα όταν το έπλενες.
Από εδώ και πέρα, όμως, είναι καλή στιγμή να αλλάξεις συνήθεια. Αντί για πλύσιμο, μπορείς απλώς να:
το ταμπονάρεις με χαρτί,
το βάλεις κατευθείαν στη μαρινάδα ή στο ταψί.
Η αλλαγή αυτή μειώνει τον κίνδυνο επιμόλυνσης στην κουζίνα σου, ειδικά αν έχεις παιδιά, ηλικιωμένους ή άτομα με πιο ευαίσθητο ανοσοποιητικό.
Δείτε ακόμα: Πώς θα φτιάξεις κάστανα με 3 εύκολους τρόπους – Το μυστικό για να ξεφλουδίζονται εύκολα
Πλύσιμο κοτόπουλου και ελληνική πραγματικότητα – γιατί η συνήθεια επιμένει
Στην Ελλάδα – όπως και σε πολλές άλλες χώρες – η συνήθεια να πλένουμε το κοτόπουλο είναι μέρος της «παραδοσιακής» κουζίνας. Παλιά, που τα κοτόπουλα μπορεί να είχαν περισσότερα εμφανή υπολείμματα (χώματα, πούπουλα κ.λπ.), το πλύσιμο είχε περισσότερο νόημα οπτικά, όχι όμως απαραίτητα υγειονομικά. Σήμερα, το κοτόπουλο που αγοράζουμε από το εμπόριο είναι ήδη επεξεργασμένο και δεν έχει τέτοιο είδος «βρωμιάς».
Η καλύτερη προσέγγιση είναι να συνδυάζουμε τη σοφία της παράδοσης με τη σύγχρονη γνώση για την ασφάλεια τροφίμων. Δηλαδή:
κρατάμε τις καλές πρακτικές (καλό ψήσιμο, καθαρή κουζίνα, προσοχή στα ωμά τρόφιμα),
αφήνουμε πίσω συνήθειες που η επιστήμη δείχνει ότι είναι περιττές ή επικίνδυνες – όπως το πλύσιμο του ωμού κοτόπουλου.
Συχνές ερωτήσεις (FAQ)
1. Αν το κοτόπουλο έχει αίμα ή υγρά, δεν πρέπει να το ξεπλύνω;
Όχι απαραίτητα. Μπορείς απλά να το ταμπονάρεις με χαρτί κουζίνας, να αφαιρέσεις ό,τι σε ενοχλεί οπτικά και να το μαγειρέψεις καλά. Τα βακτήρια θα σκοτωθούν με το σωστό μαγείρεμα, όχι με το νερό της βρύσης.
2. Μπορώ να το μαρινάρω κατευθείαν, χωρίς πλύσιμο;
Ναι. Απλώς φρόντισε:
να μαρινάρεις το κοτόπουλο στο ψυγείο,
να μην ξαναχρησιμοποιήσεις τη μαρινάδα ωμή επάνω στο ήδη ψημένο κρέας (εκτός αν την έχεις βράσει καλά).
3. Τι πρέπει να κάνω αν έπλυνα το κοτόπουλο στον νεροχύτη;
Καθάρισε αμέσως τον νεροχύτη, τη βρύση και τον περιβάλλοντα χώρο με ζεστό νερό και απορρυπαντικό ή απολυμαντικό κατάλληλο για επιφάνειες κουζίνας. Πλύνε επίσης καλά τυχόν σκεύη ή αντικείμενα που βρίσκονταν κοντά.
4. Αν δεν το πλύνω, μυρίζει περισσότερο;
Όχι, αν το κοτόπουλο είναι φρέσκο και καλά συντηρημένο. Αν έχει έντονη δυσάρεστη μυρωδιά, αυτό είναι σημάδι ότι μπορεί να μην είναι ασφαλές προς κατανάλωση – και σε αυτή την περίπτωση ούτε το πλύσιμο, ούτε το ψήσιμο «διορθώνουν» το πρόβλημα.
5. Πρέπει να πλένω άλλα κρέατα (όπως μοσχάρι ή χοιρινό) πριν τα μαγειρέψω;
Οι ίδιες αρχές ισχύουν γενικά για όλα τα ωμά κρέατα: το πλύσιμο δεν μειώνει τα βακτήρια, απλώς τα μεταφέρει στην κουζίνα. Ο ασφαλής χειρισμός και το σωστό μαγείρεμα είναι αυτά που κάνουν τη διαφορά.
Μικρή αλλαγή συνήθειας, μεγάλη διαφορά στην ασφάλεια
Το ερώτημα «πρέπει να πλένεις το κοτόπουλο πριν το μαγειρέψεις;» έχει μια απλή, αλλά ίσως ανατρεπτική απάντηση: όχι, δεν πρέπει. Η θερμότητα, όχι το νερό, είναι αυτή που εξασφαλίζει ότι το φαγητό σου θα είναι πραγματικά ασφαλές.
Κόβοντας αυτή τη συνήθεια:
μειώνεις τον κίνδυνο να γεμίσει η κουζίνα σου με επικίνδυνα βακτήρια,
κάνεις ένα σημαντικό βήμα για καλύτερη υγιεινή στο σπίτι,
δείχνεις ότι αντιμετωπίζεις την ασφάλεια τροφίμων με σύγχρονη, ενημερωμένη ματιά.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα ετοιμάσεις κοτόπουλο, άφησε τη βρύση κλειστή, δούλεψε με καθαρές επιφάνειες και φρόντισε μόνο ένα πράγμα: να το ψήσεις καλά.
Οι γεύσεις θα είναι ίδιες – αλλά η κουζίνα σου σίγουρα πιο ασφαλής.
