Η αγορά θαλασσινών μπορεί να φαίνεται απλή, αλλά η επιλογή ενός ασφαλούς και ποιοτικού προϊόντος απαιτεί προσοχή, γι αυτό οι ετικέτες στα ψάρια και τα θαλασσινά δεν είναι απλώς τυποποιημένες πληροφορίες αλλά παρέχουν κρίσιμες λεπτομέρειες για την προέλευση, τη μέθοδο αλίευσης και την ποιότητα του προϊόντος.
Γνωρίζοντας πώς να τις διαβάζετε, μπορείτε να επιλέγετε προϊόντα φρέσκα, ασφαλή και βιώσιμα, ενώ ταυτόχρονα προστατεύετε την υγεία σας και το περιβάλλον.
Είδος ψαριού ή θαλασσινού
Η ετικέτα πρέπει να αναγράφει το κοινό όνομα του είδους, π.χ. “σολομός”, και ιδανικά την επιστημονική ονομασία, όπως Salmo salar. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για είδη που μοιάζουν μεταξύ τους ή για προϊόντα που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές, ώστε να αποφευχθεί η παραπλάνηση. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να αγοράσει ψάρι που φαίνεται σαν τσιπούρα, αλλά στην πραγματικότητα να πρόκειται για διαφορετικό είδος με χαμηλότερη ποιότητα.
Δείτε εδώ τα 15 καλύτερα θαλασσινά σύμφωνα με τους διατροφολόγους
Μέθοδος αλίευσης ή εκτροφής
Οι ετικέτες συχνά αναφέρουν αν το προϊόν είναι αλιευμένο σε ανοιχτή θάλασσα (wild-caught) ή εκτροφής (farm-raised). Σημαντικό είναι επίσης να αναφέρεται το εργαλείο αλίευσης, π.χ. δίχτυ, παγίδα ή τράτα. Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τη γεύση και τη φρεσκάδα, αλλά και τον αντίκτυπο στο θαλάσσιο περιβάλλον. Για παράδειγμα, ψάρια που αλιεύονται με δίχτυα μεγάλης κλίμακας μπορεί να έχουν μεγαλύτερο περιβαλλοντικό κόστος.
Προέλευση ή περιοχή αλίευσης
Η χώρα και η περιοχή αλίευσης είναι κρίσιμες πληροφορίες. Μια ετικέτα μπορεί να αναγράφει, για παράδειγμα, “Προέλευση: Νορβηγία, Βόρειος Ατλαντικός” ή “Μεσόγειος, Ελλάδα”. Ο καταναλωτής μπορεί έτσι να επιλέξει προϊόντα από περιοχές γνωστές για καθαρά νερά και βιώσιμη αλιεία. Οι περιοχές με υψηλή ρύπανση ή υπεραλίευση ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο για το περιβάλλον και την ασφάλεια των ψαριών.
Κατάσταση του προϊόντος
Η ετικέτα αναφέρει αν το προϊόν είναι φρέσκο, κατεψυγμένο, καπνιστό, μαρινάτο ή προμαγειρεμένο. Για παράδειγμα, φρέσκο φιλέτο σολομού πρέπει να καταναλωθεί σύντομα, ενώ κατεψυγμένο μπορεί να φυλαχθεί για μεγαλύτερο διάστημα. Η αναγραφή της κατάστασης του προϊόντος σας βοηθά να διαχειριστείτε σωστά την αποθήκευση και την ημερομηνία λήξης.
Ημερομηνία αλίευσης ή παραγωγής και ημερομηνία λήξης
Η ημερομηνία αλίευσης είναι σημαντική για να καταλάβετε πόσο φρέσκο είναι το προϊόν. Για παράδειγμα, ένα πακεταρισμένο ψάρι που γράφει “αλιεύθηκε στις 01/09/2026” και έχει ημερομηνία λήξης 10 ημέρες μετά, είναι πιο ασφαλές από ένα προϊόν με ασαφή ημερομηνία. Η ημερομηνία λήξης ή “καταναλώστε έως” είναι καθοριστική για την ασφάλεια και την ποιότητα.
Στοιχεία παραγωγού και διανομέα
Η ετικέτα περιλαμβάνει το όνομα και τη διεύθυνση του παραγωγού ή της εταιρείας. Αυτό είναι χρήσιμο για να ελέγξετε πιστοποιήσεις, αναφορές ή κριτικές για την ποιότητα και την ασφάλεια του προϊόντος. Για παράδειγμα, γνωστά και πιστοποιημένα brands συνήθως παρέχουν περισσότερες πληροφορίες και είναι πιο αξιόπιστα.
Οι κωδικοί που αποκαλύπτουν την προέλευση και την ασφάλεια
Όταν αγοράζουμε θαλασσινά, οι πληροφορίες που αναγράφονται στην ετικέτα δεν είναι τυχαίες. Μέσα από συγκεκριμένους κωδικούς και ενδείξεις μπορούμε να καταλάβουμε από πού προέρχεται το προϊόν, με ποια μέθοδο αλιεύτηκε και πόσο ασφαλές είναι για κατανάλωση. Αυτά τα στοιχεία είναι πολύ σημαντικά, καθώς μας βοηθούν να επιλέγουμε πιο συνειδητά και υπεύθυνα, αλλά και να προστατεύουμε την υγεία μας.
Ένας από τους πιο συνηθισμένους κωδικούς που θα συναντήσετε είναι ο FAO ή ICES κωδικός. Αυτοί οι αριθμοί καθορίζουν την περιοχή αλίευσης στον ωκεανό. Για παράδειγμα, ο κωδικός 27.4.a αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού. Έτσι, ο καταναλωτής μπορεί να γνωρίζει σε ποιο μέρος του πλανήτη αλιεύτηκε το ψάρι που αγοράζει.
Εξίσου σημαντική είναι και η μέθοδος αλίευσης, η οποία συχνά δηλώνεται με συντομογραφίες. Για παράδειγμα, LL σημαίνει longline (αλιεία με παραγάδι), TR δηλώνει trawl (αλιεία με τράτα), ενώ GN αναφέρεται σε gillnet (δίχτυα). Η πληροφορία αυτή μας βοηθά να γνωρίζουμε αν το προϊόν προέρχεται από μια πιο βιώσιμη μέθοδο αλιείας ή από τεχνικές που θεωρούνται πιο επιβαρυντικές για το περιβάλλον.
Στην ετικέτα μπορεί επίσης να βρείτε τον κωδικό παραγωγής ή batch number, που αναγράφεται συχνά ως Lot ή Batch. Αυτός ο κωδικός είναι σημαντικός για την ιχνηλασιμότητα του προϊόντος, δηλαδή για να εντοπιστεί εύκολα η παρτίδα σε περίπτωση προβλήματος ή ανάκλησης.
Οι ημερομηνίες είναι ένας ακόμη βασικός δείκτης. Συνήθως αναγράφεται η ημερομηνία αλίευσης ή παραγωγής (Catch Date ή Harvest Date), αλλά και η ημερομηνία λήξης ή κατανάλωσης (Use By / Best Before). Έτσι ξέρουμε όχι μόνο πόσο φρέσκο είναι το προϊόν, αλλά και μέχρι πότε μπορούμε να το καταναλώσουμε με ασφάλεια.
Τέλος, πολλά θαλασσινά φέρουν σήματα πιστοποίησης, όπως το MSC, το ASC ή το EU Eco-label. Αυτά τα σήματα συνοδεύονται συχνά από έναν κωδικό, ο οποίος αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες διαδικασίες ελέγχου και περιοχές αλίευσης. Πρόκειται για μια ένδειξη ότι το προϊόν πληροί συγκεκριμένα πρότυπα βιωσιμότητας και ποιότητας.
Συμβουλές για ασφαλή επιλογή
Προτιμήστε προϊόντα με σαφείς και πλήρεις ετικέτες.
Επιλέξτε φρέσκα ή κατεψυγμένα ψάρια με καταγεγραμμένη ημερομηνία αλίευσης.
Αν έχετε περιβαλλοντικές ανησυχίες, προτιμήστε θαλασσινά από βιώσιμες ζώνες αλίευσης.
Αποφύγετε προϊόντα με ασαφείς ενδείξεις όπως “αλιευμένο στον ωκεανό” χωρίς χώρα ή περιοχή.
Με λίγα λόγια, η ανάγνωση της ετικέτας δεν είναι απλά τυπική διαδικασία· είναι ο πιο ασφαλής τρόπος να διασφαλίσετε ότι τα θαλασσινά που καταναλώνετε είναι φρέσκα, ποιοτικά και βιώσιμα. Ένα λεπτομερές “διάβασμα” της ετικέτας μπορεί να σας γλιτώσει από απογοητεύσεις και να ενισχύσει την ασφάλεια της διατροφής σας.
Δείτε εδώ ποια ψάρια δεν πρέπει να καταναλώνετε
