Οδηγίες για την ορθή «ανάγνωση» της ημερομηνίας λήξης των συσκευασμένων τροφίμων εξέδωσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συνεχίζοντας την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη μείωση της σπατάλης των τροφίμων.
Στις συσκευασίες τροφίμων κυριαρχούν δύο πολύ γνωστές εκφράσεις, όπως «κατανάλωση κατά προτίμηση πριν από» και «κατανάλωση μέχρι». Ας τις κατανοήσουμε λοιπόν ορθά ώστε να μειώσουμε τη σπατάλη τροφίμων και να εξοικονομήσουμε χρήματα.
Αυτές οι ημερομηνίες παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τη φρεσκάδα, την ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνουμε.
Δες εδώ αν πρέπει τελικά να πλένουμε το κρέας
Ημερομηνία λήξης: Εξασφάλιση ασφάλειας
Η ημερομηνία λήξης, εμφανίζεται ευδιάκριτα σε ευπαθή ή δυνητικά επικίνδυνα τρόφιμα. Αυτή η ημερομηνία υποδεικνύει την τελευταία ημέρα που θα πρέπει να καταναλωθεί το προϊόν για λόγους ασφαλείας. Τα τρόφιμα που φέρουν ημερομηνία λήξης είναι συνήθως ευπαθή, όπως τα φρέσκα κρέατα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και ορισμένα παρασκευασμένα τρόφιμα.
Η ημερομηνία λήξης αποσκοπεί στην προστασία των καταναλωτών από την κατανάλωση τροφίμων που έχουν καταστεί μη ασφαλή λόγω της ανάπτυξης επιβλαβών βακτηρίων ή του κινδύνου αλλοίωσης. Μετά την ημερομηνία λήξης, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος τροφιμογενούς ασθένειας και η κατανάλωση τέτοιων προϊόντων γενικά δεν συνιστάται.
Η τήρηση της ημερομηνίας λήξης είναι κρίσιμη για την υγεία και την ασφάλειά σας.
Best before: Εξασφάλιση ποιότητας και φρεσκάδας
Η ημερομηνία best before εντοπίζεται γενικά σε μη αλλοιώσιμα, σταθερά στο ράφι τρόφιμα, όπως κονσερβοποιημένα προϊόντα, συσκευασμένα σνακ και ξηρά προϊόντα. Σε αντίθεση με την ημερομηνία λήξης, η ημερομηνία best before υποδηλώνει την περίοδο κατά την οποία η ποιότητα, η γεύση και η θρεπτική αξία του τροφίμου είναι εγγυημένη από τον παραγωγό.
H ημερομηνία best before παρέχει πολύτιμη καθοδήγηση, μετά το πέρας της συγκεκριμένης ημερομηνίας το προϊόν έχει αλλάξει σε υφή, γεύση ή εμφάνιση, με αποτέλεσμα την μειωμένη ποιότητα του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, αυτό δεν ενέχει άμεσο κίνδυνο για την υγεία.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένες τροφές, όπως οι παιδικές τροφές, τα συμπληρώματα διατροφής και ορισμένα ιατρικά προϊόντα, μπορεί να έχουν ημερομηνία λήξης και best before ημερομηνία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι σημαντικό να προσέχετε και τις δύο ημερομηνίες και να ακολουθείτε τις συνιστώμενες οδηγίες.
Μερικές συμβουλές που πρέπει να έχετε κατά νου:
Ελέγξτε τις ετικέτες: Να διαβάζετε και να κατανοείτε πάντα τις πληροφορίες στις ετικέτες των τροφίμων. Δώστε προσοχή τόσο στην ημερομηνία λήξης όσο και στην ημερομηνία best before(συνήθως βρίσκονται κοντά στο barcode), εάν υπάρχει.
Συνθήκες αποθήκευσης: Αποθηκεύστε τα τρόφιμα σύμφωνα με τις οδηγίες στη συσκευασία. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην παράταση της διάρκειας ζωής τους και στη διατήρηση της ποιότητάς τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Δωρίστε πριν τη λήξη: Εάν έχετε τρόφιμα που πλησιάζουν στην ημερομηνία best before, σκεφτείτε να τα δωρίσετε σε τράπεζες τροφίμων ή φιλανθρωπικούς οργανισμούς για να αποφύγετε την περιττή σπατάλη.
Δες εδώ ποιά τρόφιμα μπορούν να μπουν στην κατάψυξη και πώς ώστε να διατηρηθούν περισσότερο
Σύγχυση και παρανοήσεις
Είναι πλέον γνωστή η παρανόηση που υπάρχει όσον αφορά τις ημερομηνίες λήξης των τροφίμων, με αρκετούς καταναλωτές να μην μπορούν να διακρίνουν τη διαφορά σε ετικέτες όπως “ανάλωση κατα προτίμηση έως” και “ημερομηνία λήξης”. Η σύγχυση αυτή κοστίζει για τα ίδια τα τρόφιμα που καταλήγουν να απορρίπτονται ενώ είναι ακόμη ικανά προς κατανάλωση.
Μάλιστα ένα χρόνο πριν το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του USDA ανέφερε ότι σχεδόν το 31% όλων των διαθέσιμων τροφίμων δεν καταναλώνεται ποτέ, καθώς απορρίπτονται. Ο FDA αναφέρει ότι η σύγχυση των καταναλωτών σχετικά με την επισήμανση της ημερομηνίας λήξης των προϊόντων είναι πιθανώς υπεύθυνη για περίπου το 20% των τροφίμων που σπαταλώνται στο σπίτι.
Έτσι λοιπόν, η απόρριψη τροφίμων ακριβώς μετά την ημερομηνία που αναγράφεται στη συσκευασία, ανεξαρτήτως κατάστασης προϊόντος, για αρκετά τρόφιμα αποτελεί μύθο. Η ημερομηνία αναφέρεται περισσότερο στην ποιότητα παρά στην ασφάλεια των τροφίμων. Τα τρόφιμα που δεν είναι ασφαλή για κατανάλωση συνήθως έχουν διαφορετική εμφάνιση και μυρίζουν διαφορετικά, όποτε εμπιστευθείτε τις αισθήσεις σας. Υπάρχουν δε και αυτά τα τρόφιμα που είναι απολύτως ασφαλή να καταναλώνονται μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία:
1. Φασόλια
Τα ξερά φασόλια, καθώς και άλλα όσπρια διαρκούν επ’ αόριστον εάν διατηρηθούν αποθηκευμένα σε δροσερό και ξηρό μέρος. Ακόμη και τα φασόλια σε κονσέρβα, εφόσον η συσκευασία είναι σφραγισμένη διατηρούνται πολύ περισσότερο από την αναγραφόμενη ημερομηνία. Σε αντίθετη περίπτωση όταν η κονσέρβα ανοιχτεί, ακόμη και μέσα στο ψυγείο, γίνονται ορατά σημάδια αλλοίωσης.
2. Γιαούρτι
Όταν δεν έχει ανοιχτεί ή δεν έχει παραμείνει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για πάνω από δύο ώρες, το γιαούρτι θα διαρκέσει δύο έως τρεις εβδομάδες στο ψυγείο ακόμη και μετά την ημερομηνία που αναγράφεται στο δοχείο.
3. Ψωμί
Το ψωμί μπορεί να καταναλωθεί μετά την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται στη συσκευασία, αλλά φυσικά όχι όταν έχει ορατά σημάδια μούχλας. Εάν θέλετε να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής του ψωμιού, μη διστάσετε να το καταψύξετε. Το συσκευασμένο ψωμί θα παραμείνει φρέσκο για τουλάχιστον τρεις μήνες εάν το καταψύξετε.
4. Βούτυρο
Το βούτυρο διαρκεί πολύ. Διατηρήστε το στο ψυγείο εάν σκοπεύετε να το χρησιμοποιήσετε σε εύλογο χρονικό διάστημα. Αν όχι, μπορείτε να το παγώσετε.
5. Καραμέλες
Οι σκληρές καραμέλες, η μαύρη σοκολάτα και τα ζελεδάκια μπορούν να διαρκέσουν έως και ένα χρόνο. Μπορεί να στερηθούν λίγο γεύσης, αλλά ποιοτικά θα είναι ίδια.
6. Κονσερβοποιημένα τρόφιμα
Οι άνθρωποι συχνά πετούν κονσερβοποιημένα τρόφιμα την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται στο κουτί. Αυτή η ημερομηνία είναι συνήθως τρία χρόνια από τη στιγμή που τοποθετήθηκε στο ράφι του παντοπωλείου. Μπορείτε να καταναλώσετε το φαγητό σε αυτά τα κουτιά από δύο έως πέντε χρόνια μετά την ημερομηνία, υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται σε δροσερό, ξηρό μέρος. Μην το χρησιμοποιείτε εάν δείτε εξογκώματα, βαθουλώματα, σκουριές ή διαρροές. Τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα μπορεί να διαρκούν περισσότερο από τα περισσότερα άλλα τρόφιμα, ωστόσο δεν θα διαρκέσουν για πάντα.
7. Δημητριακά
Εάν τα κουτιά έχουν μείνει στο ντουλάπι κλειστά, τα δημητριακά θα παραμείνουν φρέσκα από έξι έως οκτώ μήνες μετά την ημερομηνία στο κουτί. Εάν το κουτί έχει ανοιχτεί, θα διαρκέσει από τέσσερις έως έξι μήνες. Είναι διαφορετική ιστορία αν τα δημητριακά έχουν ψηθεί (βλ. γκρανόλα). Τα μαγειρεμένα δημητριακά πρέπει να διατηρούνται μόνο για τέσσερις έως πέντε ημέρες στο ψυγείο.
8. Τυρί
Το τυρί συνήθως μπορεί να καταναλωθεί ένα μήνα μετά την ημερομηνία λήξης του. Ακόμα κι αν δείτε μούχλα στο τυρί, μπορείτε να το φάτε, αφαιρώντας τη μούχλα.
9. Τσιπς, μπισκότα και κράκερ
Τα πατατάκια, τα μπισκότα και τα κράκερ θα παραμείνουν φρέσκα για πολύ καιρό αφού πρώτα ανοίξετε τις σφραγισμένες σακούλες. Φροντίστε να κρατάτε τις σακούλες κλειστές όταν δεν τις χρησιμοποιείτε. Πετάξτε τα εάν μυρίζουν άσχημα, έχουν μπαγιάτικη γεύση ή θρυμματίζονται στα χέρια σας.
10. Καρυκεύματα
Ορισμένα καρυκεύματα, όπως το κέτσαπ και η μουστάρδα, είναι ασφαλή για ένα ή δύο χρόνια μετά την τυπωμένη ημερομηνία τους, εάν τα μπουκάλια δεν έχουν ανοιχτεί. Όσον αφορά τα υπόλοιπα καρυκεύματα, ουσιαστικά η ημερομηνία λήξης αναφέρεται περισσότερο στο πότε θα χάσουν τα αρώματα τους. Έτσι σε γενικές γραμμές τα αποξηραμένα μυρωδικά όπως ρίγανη, δενδρολίβανο, φύλλα δάφνης κ.α διαρκούν περίπου 1-3 χρόνια. Ενώ 2-3 χρόνια ζωής έχουν τα αλεσμένα ή σε σκόνη μπαχαρικά όπως η κανέλα, ο κουρκουμάς, η πάπρικα κ.α
11. Αυγά
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα αυγά μέσα σε τρεις έως πέντε εβδομάδες από την αγορά τους. Ο τρόπος για να τα διατηρήσετε φρέσκα περισσότερο είναι να τα διατηρήσετε στο κουτί τους, προκειμένου να μην εκτίθενται στον αέρα κάθε φορά που ανοίγει η πόρτα. Εξάλλου, αν δεν φυλάσσονται στο κουτί, μπορεί να ξεχάσετε πότε τα αγοράσατε γιατί δεν θα διατίθεται η ημερομηνία λήξης.
Εάν πιστεύετε ότι τα αυγά σας μπορεί να μην είναι καλά για κατανάλωση, εδώ είναι ένας εύκολος τρόπος για να τα δοκιμάσετε: τοποθετήστε ένα αυγό σε ένα μπολ με νερό. Εάν βυθιστεί στον πάτο, τότε το αυγό είναι ασφαλές για κατανάλωση. Εάν το αυγό επιπλέει πάνω από το νερό, τότε δεν είναι ασφαλές να το φάτε.
12. Μέλι
Το μέλι είναι γνωστό ότι είναι ένα από τα μόνα τρόφιμα που μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι φτιαγμένο από ζάχαρη που δυσκολεύει τα βακτήρια ή τους μικροοργανισμούς να το επηρεάσουν. Επειδή το προϊόν δεν περιέχει πολύ νερό, θα χαλάσει μόνο αν υπάρχει υγρασία. Αν διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, το μέλι θα κρυσταλλώσει. Αλλά αυτό δεν είναι σημάδι αλλοίωσης καθώς μόλις το τοποθετήσετε σε μια κατσαρόλα με ζεστό νερό θα επανέλθει.
13. Γάλα
Μπορείτε να καταλάβετε αν το γάλα είναι ακατάλληλο μόνο μυρίζοντας το. Αν έχει όξινη μυρωδιά, φαίνεται αποχρωματισμένο και έχει σβώλους, μην το καταναλώσετε. Κατά βάση το γάλα μπορεί να διαρκέσει πέντε ή περισσότερες ημέρες μετά την τυπωμένη ημερομηνία του. Το μη λιπαρό γάλα μπορεί να διαρκέσει από επτά έως δέκα ημέρες μετά την ημερομηνία που αναγράφεται στο κουτί. Το πλήρες γάλα μπορεί να διαρκέσει από πέντε έως επτά ημέρες μετά την ημερομηνία λήξης. Εάν δεν έχει ανοιχτεί, το γάλα σε σκόνη μπορεί να διατηρηθεί έως και ένα μήνα μετά την ημερομηνία πώλησης.
14. Ξηροί καρποί
Οι ξηροί καρποί θα γίνουν λιπαροί εάν διατηρηθούν για πολύ. Δεν θα σας αρρωστήσουν αν τα φάτε, αλλά δεν θα έχουν ωραία γεύση. Είναι καλύτερο να τα πετάξετε. Μερικοί τα καταψύχουν για να διατηρηθούν φρέσκα. Άλλοι λένε ότι φρυγανίζουν παλιούς ξηρούς καρπούς σε ένα τηγάνι στο φούρνο για να τους αναζωογονήσουν.
15. Ζυμαρικά
Τα ξηρά ζυμαρικά θα διαρκέσουν αρκετά μετά την ημερομηνία λήξης. Επειδή δεν περιέχει νερό ή οποιοδήποτε άλλο υγρό, θα παραμείνει φρέσκο αν διατηρηθεί σε ξηρό μέρος και σε αεροστεγές δοχείο. Μπορείτε να κρατήσετε τα ζυμαρικά σε κουτί δύο χρόνια μετά την ημερομηνία τους. Εάν αγοράζετε φρεσκομαγειρεμένα ζυμαρικά από τα ντελικατέσεν ή τα φτιάχνετε μόνοι σας, μην τα διατηρήσετε περισσότερο από τέσσερις έως πέντε ημέρες στο ψυγείο. Θα είναι ασφαλές αν το διατηρήσετε στην κατάψυξη για έξι έως οκτώ μήνες.
16. Φυστικοβούτυρο
Τα κλειστά βάζα με φυστικοβούτυρο μπορούν να διατηρηθούν έως και ένα χρόνο μετά την τυπωμένη ημερομηνία. Διατηρήστε τα βάζα στο ψυγείο. Ακόμα κι έτσι, διαρκούν μόνο τρεις έως έξι μήνες μετά την ημερομηνία λήξης. Επειδή δεν έχει υγρασία και άφθονο λάδι, το κανονικό φυστικοβούτυρο μπορεί να διατηρηθεί για τουλάχιστον τρία έως πέντε χρόνια.
17. Ρύζι
Το άψητο ρύζι μπορεί να διαρκέσει 30 χρόνια εάν φυλάσσεται σε δοχείο χωρίς οξυγόνο. Το κανονικό λευκό ρύζι θα διαρκέσει έως και πέντε χρόνια εάν μείνει στο κουτί, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας και την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ.
18. Μείγματα σαλάτας
Μην βιαστείτε να πετάξετε πακέτα με μείγματα σαλάτας. Αν δείτε μαραμένα φύλλα, απλά πετάξτε μόνο εκείνα. Το υπόλοιπο μαρούλι μπορεί ακόμα να καταναλωθεί. Μπορείτε να αναζωογονήσετε το μαρούλι με παγωμένο νερό αν αρχίσει να μαραίνεται. Δώστε ξανά ζωή στα φύλλα βυθίζοντας τα σε παγωμένο νερό για πέντε με δέκα λεπτά.
19. Αλκοολούχα Ποτά
Τα κλειστά μπουκάλια αλκοόλ, όπως η βότκα, το ουίσκι και το ρούμι θα παραμείνουν φρέσκα για πάντα, εφόσον είναι σφραγισμένα και αποθηκευμένα σε δροσερό, ξηρό μέρος. Η μπύρα από την άλλη δεν διατηρεί τη γεύση της επ’ αόριστον. Δεν θα χαλάσει, αλλά οι γεύσεις αλλάζουν με τον καιρό. Προσπαθήστε να πιείτε την μπύρα σας εντός έξι μηνών από την ημερομηνία εμφιάλωσης.
Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί περισσότερες λεπτομέρειες:
Δες εδώ τι πρέπει να κάνουμε με τα τρόφιμα του ψυγείου στις διακοπές ρεύματος