Όλοι μας γνωρίζουμε —ή νομίζουμε ότι γνωρίζουμε— τι σημαίνει η ημερομηνία λήξης στα τρόφιμα.
Αν και αρκετοί καταναλωτές συγχέουν τις επισημάνσεις «ανάλωση έως» και «καλύτερα πριν από», καταλαβαίνουμε πως μετά από ένα σημείο το φαγητό μπορεί να μην είναι ασφαλές ή να έχει χάσει τη φρεσκάδα και τη γεύση του.
Αυτό που δεν γνωρίζουμε εξίσου καλά είναι πως ημερομηνίες λήξης έχουν και πολλά άλλα προϊόντα της καθημερινότητάς μας. Και μάλιστα, η χρήση τους μετά την προτεινόμενη διάρκεια ζωής μπορεί να είναι επικίνδυνη — όχι απλώς λιγότερο αποτελεσματική.
1. Φάρμακα
Όλα τα φάρμακα έχουν ημερομηνία λήξης και η χρήση τους μετά από αυτήν ενέχει κινδύνους. Η δραστικότητά τους μειώνεται, κάτι που μπορεί να τα καταστήσει αναποτελεσματικά ή και επικίνδυνα. Η FDA προειδοποιεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθούν τοξικές ουσίες ή ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Είναι σημαντικό να απορρίπτετε τα ληγμένα φάρμακα με τον σωστό τρόπο, ακολουθώντας τις οδηγίες των φαρμακείων ή των υγειονομικών αρχών για την ασφαλή απόρριψή τους.
2. Κράνη ποδηλάτου
Όπως τα παιδικά καθίσματα, έτσι και τα κράνη ποδηλάτου έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής. Ακόμα και χωρίς εμφανείς ζημιές, το υλικό απορρόφησης κραδασμών μπορεί να αλλοιωθεί με τον καιρό.
Η χρήση μεταχειρισμένων καθισμάτων είναι ριψοκίνδυνη, ειδικά αν δεν γνωρίζετε αν έχουν εμπλακεί σε ατύχημα. Η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NHTSA) συνιστά να αποφεύγεται η χρήση καθισμάτων χωρίς γνωστό ιστορικό ή με ασαφή προέλευση.
3. Αντηλιακά
Τα αντηλιακά δεν είναι παντοτινά. Με το πέρασμα του χρόνου, τα ενεργά συστατικά τους χάνουν την ισχύ τους και μπορεί να μην παρέχουν την προστασία που υπόσχονται. Οι περισσότερες συσκευασίες περιλαμβάνουν ημερομηνία λήξης — και αυτή πρέπει να τηρείται.
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), αν δεν αναγράφεται ημερομηνία, υποθέστε ότι το προϊόν λήγει τρεις χρόνια μετά την αγορά. Επιπλέον, όπως επισημαίνει και η Mayo Clinic, η αποθήκευση σε υψηλές θερμοκρασίες ή απευθείας έκθεση στον ήλιο επιταχύνει τη φθορά του προϊόντος. Αντηλιακό ξεχασμένο στην παραλία ή στο αυτοκίνητο για ώρες; Μάλλον πρέπει να το πετάξετε.
Οι περισσότερες κατασκευάστριες εταιρείες προτείνουν αντικατάσταση κάθε 3 με 5 χρόνια, ενώ η Επιτροπή Ασφάλειας Καταναλωτικών Προϊόντων στις ΗΠΑ ανεβάζει το χρονικό όριο στα 5 με 10 χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, ένα κράνος που έχει εμπλακεί σε πτώση ή ατύχημα πρέπει να αντικαθίσταται άμεσα, ακόμα κι αν δεν παρουσιάζει εμφανή φθορά.
4. Ανιχνευτές καπνού
Οι ανιχνευτές καπνού δεν λειτουργούν επ’ άπειρον. Οι αισθητήρες που χρησιμοποιούν για την ανίχνευση καπνού χάνουν την ευαισθησία τους με την πάροδο του χρόνου. Η Εθνική Ένωση Πυροπροστασίας των ΗΠΑ, όπως και ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός, συνιστούν αντικατάσταση κάθε 10 χρόνια.
Παράλληλα, οι μπαταρίες των ανιχνευτών πρέπει να αλλάζονται κάθε έξι μήνες, ακόμα κι αν η συσκευή δεν έχει εκπέμψει προειδοποιητικό ήχο.
5. Παιδικά καθίσματα αυτοκινήτου
Μπορεί να μην είναι αυτονόητο, όμως και τα παιδικά καθίσματα έχουν ημερομηνία λήξης. Τα υλικά τους —ιδίως τα πλαστικά και τα εσωτερικά αφρώδη— φθείρονται με τον χρόνο, γεγονός που μειώνει την προστασία που προσφέρουν σε περίπτωση σύγκρουσης. Οι κατασκευαστές συνιστούν αντικατάσταση κάθε 7 με 10 χρόνια από την ημερομηνία κατασκευής, η οποία αναγράφεται πάνω στο κάθισμα.
6. Προφυλακτικά
Τα προφυλακτικά επίσης δεν είναι αιώνια. Με το πέρασμα του χρόνου, το υλικό (λάτεξ, πολυουρεθάνη κ.λπ.) αποδυναμώνεται, αυξάνοντας τον κίνδυνο ρήξης ή αστοχίας κατά τη χρήση. Η ημερομηνία λήξης αναγράφεται στη συσκευασία, και η FDA τονίζει ότι η χρήση ληγμένου προφυλακτικού μειώνει σημαντικά την προστασία τόσο από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη όσο και από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
