Υπάρχει ο μύθος ότι το Άμστερνταμ ήταν πάντα ένας «ποδηλατικός παράδεισος» λόγω του επίπεδου εδάφους και της παράδοσής του στο ποδήλατο. Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική και διδακτική, ειδικά για όσους πιστεύουν ότι οι ελληνικές πόλεις «δεν κάνουν για ποδήλατο».
Η άνοδος του αυτοκινήτου και η πτώση του ποδηλάτου
Στις αρχές του 20ού αιώνα, το ποδήλατο ήταν πράγματι δημοφιλές μέσο μεταφοράς στην Ολλανδία. Όμως, μεταξύ 1950 και 1970, η κατάσταση άλλαξε δραματικά.
- Το 1950 υπήρχαν 120.000 αυτοκίνητα στην Ολλανδία.
- Μέχρι το 1970, ο αριθμός αυτός εκτοξεύτηκε στα 2 εκατομμύρια.
- Το ποδήλατο, που κάποτε κάλυπτε το 80% των μετακινήσεων, έπεσε στο 20%.
Η πόλη βρέθηκε μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα:
- Να κατεδαφίσει ιστορικά κτίρια, να γεμίσει κανάλια και να πλατύνει δρόμους για να χωρέσουν περισσότερα αυτοκίνητα;
- Ή να βρει εναλλακτικές λύσεις που να προστατεύουν τη ζωή των πολιτών και να διατηρούν τη ζωντάνια της πόλης;
Η τραγωδία που έφερε την αλλαγή
Το 1971, 3.300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία, εκ των οποίων 400 ήταν παιδιά. Αυτή η τραγική πραγματικότητα οδήγησε στη δημιουργία ενός ισχυρού κινήματος διαμαρτυρίας, με πρωτοβουλίες όπως η οργάνωση “Stop de Kindermoord” (Σταματήστε τη Δολοφονία Παιδιών).
- Μητέρες και ακτιβιστές διοργάνωναν διαμαρτυρίες και συμβολικά δείπνα στους δρόμους.
- Οι πολιτικοί πιέζονταν καθημερινά από διαδηλωτές στα σπίτια τους.
- Η Ένωση Ποδηλατιστών (Fietsersbond) κατέγραψε 300 επικίνδυνα σημεία στην πόλη και πίεσε για λύσεις.
- Ακτιβιστές ζωγράφιζαν παράνομα ποδηλατόδρομους τη νύχτα, φέρνοντας το ζήτημα στις εφημερίδες.
Η κρίση του πετρελαίου και η στροφή προς το ποδήλατο
Το 1973, η πετρελαϊκή κρίση πρόσφερε μια απρόσμενη ώθηση. Η κυβέρνηση, αντί να επιδοτήσει τα καύσιμα, καθιέρωσε “Κυριακές χωρίς αυτοκίνητα”, επιτρέποντας στους κατοίκους να βιώσουν ξανά την πόλη χωρίς θόρυβο και ρύπανση.
Πολιτικές αποφάσεις που άλλαξαν την πόλη
Το 1978 αποτέλεσε σημείο καμπής. Στις τοπικές εκλογές, τα κόμματα που υποστήριζαν το ποδήλατο κέρδισαν, και ο νέος υπεύθυνος μεταφορών, Michael van der Vlis, συνεργάστηκε με την Ένωση Ποδηλατιστών για τη μετατροπή του Άμστερνταμ.
- Κάθε δρόμος που ανακατασκευαζόταν έπρεπε να διαθέτει ποδηλατόδρομο.
- Οι θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων μειώθηκαν δραστικά.
- Το ποδήλατο ενσωματώθηκε στις πολιτικές μεταφορών ως προτεραιότητα.
- Η χρήση του αυτοκινήτου αποθαρρύνθηκε μέσω της φορολογίας και περιορισμών στην κυκλοφορία.
- Χρηματοδοτήθηκαν μεγάλης κλίμακας ποδηλατικές υποδομές.
Το Άμστερνταμ σήμερα: Ένα παράδειγμα προς μίμηση
Σήμερα, το 38% των μετακινήσεων στο Άμστερνταμ γίνεται με ποδήλατο. Οι Ολλανδοί εξακολουθούν να έχουν αυτοκίνητα, αλλά τα χρησιμοποιούν πιο λογικά.
- Η πόλη διαθέτει περισσότερα από 500 χλμ. ποδηλατοδρόμων.
- Κάθε χρόνο, επενδύονται 30 ευρώ ανά κάτοικο για ποδηλατικές υποδομές.
- Η ποιότητα ζωής είναι από τις υψηλότερες παγκοσμίως, με λιγότερη κίνηση, άγχος και ρύπανση.
Τι μπορούν να μάθουν άλλες πόλεις
Η ιστορία του Άμστερνταμ αποδεικνύει ότι οι πόλεις δεν είναι καταδικασμένες να παραμείνουν όπως είναι. Οι προτεραιότητες στον σχεδιασμό μεταφορών μπορούν να αλλάξουν, εφόσον υπάρχει όραμα, πολιτική βούληση και συμμετοχή των πολιτών.
Με επιμονή και στρατηγικές αποφάσεις, κάθε πόλη μπορεί να επαναξιολογήσει το μοντέλο κινητικότητάς της και να προσαρμοστεί στις σύγχρονες προκλήσεις της αστικής ζωής.
Με πληροφορίες από https://blog.anytime.gr
Δείτε ακόμα:
Τι ισχύει με τις σφήνες των μηχανών στον νέο ΚΟΚ
Ηλεκτρικές επιλογές στις καθημερινές σας μετακινήσεις
