Ο πονόδοντος δεν περιμένει – εσύ όμως μπορείς να κερδίσεις χρόνο
Ο πονόδοντος είναι από τους πιο έντονους και εκνευριστικούς πόνους. Μπορεί να σε «χτυπήσει» ξαφνικά μέσα στη νύχτα, σε μια δουλειά, σε διακοπές ή σε στιγμή που δεν μπορείς να πας άμεσα σε οδοντίατρο. Τις περισσότερες φορές ο πόνος στο δόντι σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά: τερηδόνα, φλεγμονή, απόστημα, πρόβλημα στα ούλα ή τραυματισμός. Αυτό σημαίνει ότι η μόνη πραγματική λύση είναι η επίσκεψη στον ειδικό.
Ωστόσο, μέχρι να κλείσεις ραντεβού και να εξεταστείς, υπάρχουν κάποια πρακτικά βήματα που μπορείς να κάνεις για να μειώσεις γρήγορα τον πόνο και να περάσεις πιο ανεκτά τις ώρες που μεσολαβούν.
Στο άρθρο αυτό θα δούμε τι μπορείς να κάνεις άμεσα στο σπίτι για προσωρινή ανακούφιση, ποια παυσίπονα χρησιμοποιούνται συνήθως, τι να αποφύγεις οπωσδήποτε και πότε ο πονόδοντος δεν είναι απλά «ενόχληση», αλλά επείγον περιστατικό που απαιτεί άμεση βοήθεια.
Δείτε ακόμα: Τι πρέπει να κάνεις πριν και μετά το ραντεβού στον οδοντίατρο
Πώς να αντιμετωπίσεις γρήγορα τον πονόδοντο – Τι να κάνεις μέχρι να πας στον οδοντίατρο
Καθάρισε καλά την περιοχή γύρω από το δόντι
Πριν κάνεις οτιδήποτε άλλο, είναι σημαντικό να βεβαιωθείς ότι γύρω από το δόντι δεν έχουν εγκλωβιστεί τροφές που επιδεινώνουν τον πόνο. Με μια μαλακή οδοντόβουρτσα βούρτσισε απαλά την περιοχή και χρησιμοποίησε οδοντικό νήμα για να απομακρύνεις τυχόν υπολείμματα φαγητού ανάμεσα στα δόντια.
Στη συνέχεια, κάνε στοματόπλυση με χλιαρό νερό και λίγο αλάτι (μισό κουταλάκι του γλυκού σε ένα ποτήρι νερό). Το αλατόνερο βοηθά να καθαρίσει η περιοχή και να μειωθεί λίγο τοπικά η φλεγμονή.
Μπορεί αυτό να μην «κόψει» τελείως τον πόνο, αλλά πολλές φορές μόνο και μόνο η απομάκρυνση ενός κομματιού τροφής ή πλάκας, που πιέζει το δόντι ή τα ούλα, δίνει αισθητά καλύτερη αίσθηση.
Κρύα κομπρέσα: Μείωσε τον πόνο και το πρήξιμο εξωτερικά
Αν νιώθεις πρήξιμο ή ο πόνος επεκτείνεται προς το μάγουλο ή την κάτω/άνω γνάθο, μια κρύα κομπρέσα εξωτερικά στην περιοχή μπορεί να βοηθήσει.
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις παγοκύστες ή πάγο τυλιγμένο σε πετσέτα και να την ακουμπήσεις στο μάγουλο, στην πλευρά που πονάει, για 10–15 λεπτά, με διαλείμματα. Το κρύο βοηθά να μειωθεί το οίδημα και «μουδιάζει» λίγο την περιοχή, δίνοντας προσωρινή ανακούφιση.
Πρόσεξε να μην βάζεις ποτέ τον πάγο κατευθείαν πάνω στο δέρμα ή στα δόντια και να μην κάνεις υπερβολή με τη διάρκεια· στόχος είναι η ανακούφιση, όχι ο ερεθισμός.
Παυσίπονα: Τι χρησιμοποιείται συνήθως (και τι ΔΕΝ πρέπει να κάνεις)
Σε πολλούς ανθρώπους, ένα απλό παυσίπονο μπορεί να βοηθήσει αρκετά μέχρι να δουν τον οδοντίατρο. Συνήθεις επιλογές (πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού ή του φαρμακοποιού σου) είναι σκευάσματα με παρακεταμόλη ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (όπως ιβουπροφαίνη), εφόσον σου επιτρέπεται να τα πάρεις και δεν έχεις αντενδείξεις (π.χ. συγκεκριμένα προβλήματα στο στομάχι, νεφρά, αλλεργίες, λήψη άλλων φαρμάκων κ.λπ.).
Εξίσου σημαντικό είναι να ξέρεις τι να μην κάνεις:
- Μην βάζεις το παυσίπονο πάνω στο δόντι ή στο ούλο για να «κάψει» τον πόνο, γιατί μπορεί να προκαλέσει χημικό έγκαυμα στο βλεννογόνο.
- Μην παίρνεις παραπάνω δόση από την προτεινόμενη, ούτε να συνδυάζεις πολλά παυσίπονα χωρίς ιατρική καθοδήγηση.
- Μην συνεχίζεις για μέρες παυσίπονα για να «κρύβεις» τον πόνο αντί να απευθυνθείς σε οδοντίατρο.
Ο στόχος είναι να κερδίσεις χρόνο και άνεση, όχι να καλύψεις μόνιμα ένα πρόβλημα που μπορεί να εξελιχθεί.
Στοματικά διαλύματα και τοπικές γέλες: Πρόσθετη προσωρινή ανακούφιση
Ορισμένα στοματικά διαλύματα με αντισηπτικά συστατικά ή με ήπια αναισθητική δράση μπορούν να προσφέρουν επιπλέον ανακούφιση από πόνο και φλεγμονή, ειδικά αν υπάρχει πρόβλημα στα ούλα ή ερεθισμός. Αντίστοιχα, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προταθούν από τον φαρμακοποιό τοπικές γέλες για χρήση στα ούλα ή στο βλεννογόνο, που μειώνουν προσωρινά τον πόνο.
Χρησιμοποίησέ τα πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες και μην ξεχνάς ότι δεν λύνουν το πρόβλημα σε βάθος – απλώς σε βοηθούν να διαχειριστείς καλύτερα την ενόχληση μέχρι να γίνει σωστή οδοντιατρική εκτίμηση.
Δείτε ακόμα: Πώς να καθαρίζεις σωστά την ηλεκτρική οδοντόβουρτσα – Η ρουτίνα που δεν ήξερες
Τι να αποφύγεις όταν έχεις πονόδοντο
Όσο πονάει το δόντι, ορισμένες συνήθειες μπορούν να κάνουν τον πόνο πολύ χειρότερο. Καλό είναι να αποφύγεις:
- Πολύ ζεστά ή πολύ κρύα φαγητά και ροφήματα, γιατί η θερμοκρασία μπορεί να «εξακοντίσει» τον πόνο αν υπάρχει ευαισθησία στο νεύρο.
- Πολύ σκληρές τροφές (ξηροί καρποί, παξιμάδια, σκληρά κρέατα), ειδικά αν μασάς στην πλευρά που πονάει.
- Πολύ γλυκά (γλυκά, αναψυκτικά, καραμέλες), γιατί μπορούν να ερεθίσουν περισσότερο ένα τερηδονισμένο δόντι.
- Το κάπνισμα, που επιβαρύνει τα ούλα και την επούλωση, ειδικά αν υπάρχει φλεγμονή ή λοίμωξη.
Όσο γίνεται, προσπάθησε να μασάς από την άλλη πλευρά του στόματος και προτίμησε πιο μαλακές, χλιαρές τροφές μέχρι να εξεταστείς.
Πότε ο πονόδοντος είναι επείγον περιστατικό
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο πονόδοντος δεν είναι απλώς μια ενόχληση που «θα περάσει», αλλά σημάδι ότι η κατάσταση είναι επείγουσα και χρειάζεται άμεση οδοντιατρική ή και ιατρική φροντίδα. Αναζήτησε άμεσα βοήθεια αν:
Ο πόνος είναι πολύ έντονος και δεν υποχωρεί καθόλου με παυσίπονα.
Υπάρχει εμφανές πρήξιμο στο πρόσωπο, στο μάγουλο ή στα ούλα, ειδικά αν μεγαλώνει γρήγορα.
Έχεις πυρετό, ρίγη ή αίσθημα γενικής κακουχίας, μαζί με τον πονόδοντο.
Δυσκολεύεσαι να ανοίξεις το στόμα ή να καταπιείς.
Βλέπεις πύον ή έντονη ερυθρότητα στην περιοχή του δοντιού ή των ούλων.
Αυτά μπορεί να είναι σημάδια λοίμωξης που δεν πρέπει να μείνει χωρίς αντιμετώπιση, γιατί υπάρχει κίνδυνος να επεκταθεί. Σε τέτοια περίπτωση, δεν αρκεί να περιμένεις «να περάσει» ή να αυξάνεις τα παυσίπονα· χρειάζεται γρήγορη αξιολόγηση από οδοντίατρο και, όπου χρειάζεται, συνεργασία με γιατρό.
Γιατί δεν πρέπει να αγνοήσεις τον πονόδοντο, ακόμη κι αν περάσει
Πολλές φορές ο πονόδοντος εμφανίζεται έντονα, σε ταλαιπωρεί για ώρες ή ημέρες και μετά – σχεδόν μαγικά – υποχωρεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα εξαφανίστηκε. Μπορεί:
η φλεγμονή να παραμένει,
η τερηδόνα να συνεχίζει να εξελίσσεται,
το νεύρο του δοντιού να έχει νεκρωθεί, μειώνοντας την αίσθηση πόνου.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, αν δεν αντιμετωπιστεί η αιτία, το πρόβλημα πιθανότατα θα επανέλθει πιο σοβαρό: μεγαλύτερος πόνος, απόστημα, απώλεια του δοντιού ή ανάγκη για πιο πολύπλοκη θεραπεία (όπως απονεύρωση ή εξαγωγή). Γι’ αυτό, ακόμη κι αν ο πόνος κοπάσει, είναι σημαντικό να κλείσεις ραντεβού για έλεγχο και να εξηγήσεις στον οδοντίατρο τι προηγήθηκε.
Δείτε ακόμα: Πότε πρέπει να βουρτσίζεις τα δόντια; Πριν ή μετά το πρωινό;
Συχνές ερωτήσεις (FAQ)
1. Μπορώ να βάλω σπιτικό «φάρμακο» πάνω στο δόντι;
Παραδοσιακές «λύσεις» όπως αλκοόλ, ούζο, δυνατό οινόπνευμα ή μη αραιωμένα αιθέρια έλαια πάνω στο δόντι ή στα ούλα μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό ή έγκαυμα στον βλεννογόνο και σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστούν την ιατρική θεραπεία. Αν και ορισμένα φυσικά μέσα (όπως στοματόπλυση με χλιαρό αλατόνερο) μπορούν να ανακουφίσουν λίγο, καλό είναι να αποφεύγεις ό,τι μπορεί να βλάψει τα ούλα ή το δόντι.
2. Αν ο πονόδοντος σταματήσει με παυσίπονο, χρειάζεται να πάω στον οδοντίατρο;
Ναι. Το παυσίπονο απλώς «σβήνει» προσωρινά το σύμπτωμα. Η τερηδόνα, η φλεγμονή ή η βλάβη στο δόντι παραμένουν, και χωρίς θεραπεία μπορεί να επανέλθει ο πόνος πιο έντονος ή να υπάρξουν επιπλοκές.
3. Πονάει το δόντι μόνο όταν τρώω ή όταν πίνω κάτι κρύο/ζεστό. Είναι σοβαρό;
Η ευαισθησία στο κρύο, στο ζεστό ή στη μάσηση μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι προβλήματος (π.χ. τερηδόνα, ευαισθησία της ρίζας, αρχόμενη φλεγμονή). Μπορεί να μη χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση, αλλά καλό είναι να το δει οδοντίατρος ώστε να αντιμετωπιστεί νωρίς, πριν εξελιχθεί σε έντονο πονόδοντο.
4. Μπορώ να πάρω αντιβίωση μόνος μου για τον πονόδοντο;
Η αντιβίωση δεν είναι «παυσίπονο» και δεν πρέπει να λαμβάνεται χωρίς ιατρική σύσταση. Χρησιμοποιείται μόνο όταν υπάρχει συγκεκριμένη ένδειξη (π.χ. λοίμωξη που έχει επεκταθεί) και πάντα στο πλαίσιο οδοντιατρικής θεραπείας, όχι ως υποκατάστατο. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε αντοχή μικροβίων και σε παρενέργειες χωρίς πραγματικό όφελος.
Δείτε ακόμα: Πώς να βουρτσίζετε σωστά τα δόντια σας
Οι πληροφορίες αυτού του άρθρου έχουν γενικό, ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστούν την εξατομικευμένη αξιολόγηση και καθοδήγηση από οδοντίατρο ή ιατρό. Κάθε περίπτωση πονόδοντου μπορεί να έχει διαφορετική αιτία και σοβαρότητα, γι’ αυτό και τα βήματα που περιγράφονται εδώ στοχεύουν μόνο σε προσωρινή ανακούφιση μέχρι να εξεταστείς από επαγγελματία υγείας.
Πριν πάρεις οποιοδήποτε φάρμακο ή εφαρμόσεις οποιαδήποτε θεραπεία, είναι σημαντικό να λάβεις υπόψη το ιατρικό σου ιστορικό και τυχόν άλλα φάρμακα που χρησιμοποιείς και, ιδανικά, να συμβουλευτείς τον γιατρό ή τον οδοντίατρό σου.
Σε περίπτωση έντονου πόνου, πρηξίματος, πυρετού ή δυσκολίας στην αναπνοή ή την κατάποση, αναζήτησε άμεσα οδοντιατρική ή ιατρική βοήθεια, καθώς μπορεί να πρόκειται για επείγον περιστατικό.
