Πολλοί εργαζόμενοι αγνοούν ότι υπάρχουν συγκεκριμένες άδειες που δικαιούνται από τον νόμο χωρίς να απαιτείται η έγκριση του εργοδότη τους. Πρόκειται για θεσμοθετημένα δικαιώματα, με πλήρη νομική κάλυψη, που δεν υπόκεινται σε διαπραγμάτευση.
Συχνά, οι εργοδότες –είτε από άγνοια είτε από πρόθεση– δεν ενημερώνουν τους υπαλλήλους τους για τις άδειες αυτές, με αποτέλεσμα πολλοί να τις “χάνουν”, να τις διστάζουν να τις ζητήσουν ή να πιστεύουν λανθασμένα ότι πρέπει να “παρακαλέσουν” για να τις λάβουν.
Ας δούμε όμως ποιες είναι αυτές οι άδειες και τι προβλέπει η νομοθεσία:
1. Άδεια για επίσκεψη στο σχολείο του παιδιού
Ένα από τα λιγότερο γνωστά αλλά εξαιρετικά σημαντικά δικαιώματα των εργαζόμενων γονέων είναι η δυνατότητα να απουσιάσουν από την εργασία τους για να παρακολουθήσουν τη σχολική πρόοδο του παιδιού τους.
Συγκεκριμένα: Δικαιούνται έως 4 εργάσιμες ημέρες μετ’ αποδοχών ετησίως, για επισκέψεις στο σχολείο. Το δικαίωμα αυτό ισχύει για όλους τους γονείς: φυσικούς, θετούς, ανάδοχους, ακόμη και τεκμαιρόμενες μητέρες μέσω παρένθετης μητρότητας. Το παιδί πρέπει να φοιτά στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση (δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο). Αν το παιδί έχει ειδικές ανάγκες, η άδεια χορηγείται ανεξαρτήτως ηλικίας, εφόσον φοιτά σε ειδική δομή ή συμμετέχει σε πρόγραμμα ΚΔΑΠ ΑμεΑ ή ΚΔ-ΗΦ.
Πότε μπορεί να χορηγηθεί η άδεια;
Η άδεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί: την ημέρα του αγιασμού, στις σχολικές γιορτές, σε εκδηλώσεις, σε προγραμματισμένες ενημερώσεις από εκπαιδευτικούς, για συζητήσεις σχετικά με τη φοίτηση, τη συμπεριφορά ή την ένταξη του παιδιού στη σχολική κοινότητα. Δεν απαιτείται έγκριση από τον εργοδότη – μόνο έγκαιρη ενημέρωση και υπεύθυνη δήλωση από τους γονείς για το ποιος θα κάνει χρήση της άδειας. (Νόμος 4808/2021, άρθρο 38 & Εγκύκλιος 47972/2021)
2. Άδεια αιμοδοσίας
Οι εργαζόμενοι που επιλέγουν να δώσουν αίμα για κοινωνικούς ή προσωπικούς λόγους, επιβραβεύονται με 2 ημέρες άδεια με αποδοχές για κάθε αιμοδοσία. Η άδεια χορηγείται εφόσον προσκομιστεί σχετική βεβαίωση από το νοσοκομείο ή το Κέντρο Αιμοδοσίας. Δεν απαιτείται προηγούμενη έγκριση – ο εργαζόμενος έχει το απόλυτο δικαίωμα. Η αιμοδοσία θεωρείται κοινωνική προσφορά και το κράτος τη στηρίζει θεσμικά. (Ανακοίνωση Υπουργείου Εργασίας – διαχρονική ρύθμιση)
3. Ειδική άδεια για γονείς παιδιών με αναπηρία
Οι γονείς παιδιών με αναπηρία έχουν ενισχυμένα εργασιακά δικαιώματα, μεταξύ των οποίων και η ειδική άδεια για φροντίδα ή συνοδεία του παιδιού σε θεραπευτικά, εκπαιδευτικά ή ιατρικά πλαίσια. Πιο αναλυτικά: Δεν υπάρχει όριο ηλικίας για το παιδί. Αφορά περιπτώσεις που το παιδί φοιτά ή συμμετέχει σε: δομές του Υπουργείου Παιδείας, ΚΔΑΠ ΑμεΑ, Κέντρα Διημέρευσης & Ημερήσιας Φροντίδας, ειδικά εκπαιδευτήρια Η άδεια μπορεί να είναι πλήρους ή μερικής διάρκειας και χορηγείται με πλήρεις αποδοχές. Ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα άρνησης. (Ν. 4808/2021 άρθρο 38, σχετική νομολογία)
Δες εδώ πώς να υπολογίσεις την ετήσια άδειά σου
4. Άδεια εξετάσεων για φοιτητές-εργαζόμενους
Αν εργάζεσαι και σπουδάζεις ταυτόχρονα, είτε σε δημόσιο ΑΕΙ/ΤΕΙ είτε σε δημόσιο ΙΕΚ, έχεις δικαίωμα να λάβεις άδεια χωρίς αποδοχές για συμμετοχή στις εξετάσεις σου. Η άδεια ανέρχεται σε 30 εργάσιμες ημέρες κατ’ έτος. Χορηγείται υποχρεωτικά, αρκεί να καταθέσεις εγκαίρως τη σχετική δήλωση ή αίτηση και να προσκομίσεις πρόγραμμα εξετάσεων ή βεβαίωση από τη σχολή σου. Δεν απαιτείται προηγούμενη «έγκριση», απλώς τεκμηριωμένη γνωστοποίηση. (Ν. 1346/1983, ΦΕΚ Α’ 46)
Τι να προσέξεις:
Οι παραπάνω άδειες δεν υπόκεινται σε διακριτική ευχέρεια εργοδότη. Δεν χρειάζεται διαπραγμάτευση. Ο εργοδότης οφείλει να τις δεχτεί εφόσον έχεις ενημερώσει σωστά και έγκαιρα. Για λόγους τεκμηρίωσης, πάντα να κρατάς αντίγραφα αιτήσεων, δηλώσεων και βεβαιώσεων.
Πού μπορείς να απευθυνθείς;
Αν αντιμετωπίσεις άρνηση ή παρεμπόδιση από τον εργοδότη:
Κατήγγειλέ το στην Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ)
Υπέβαλε αναφορά στο ergasia.gr ή μέσω της πλατφόρμας myErgani
Μπορείς να προσφύγεις νομικά για καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων
Τα εργασιακά δικαιώματα δεν είναι πολυτέλεια — είναι κατοχυρωμένα από το Σύνταγμα και την εργατική νομοθεσία. Ο εργαζόμενος δεν είναι υποχρεωμένος να τα “ζητιανεύει”. Ενημερώσου, διεκδίκησε και κάνε χρήση όσων προβλέπονται για εσένα και την οικογένειά σου.
Γιατί ο ενημερωμένος εργαζόμενος είναι προστατευμένος εργαζόμενος.
Δες εδώ όλες τις άδειες που δικαούνται οι εργαζόμενοι γονείς
