Η μέθοδος Μοντεσσόρι είναι μια εκπαιδευτική μέθοδος, την οποία δημιούργησε η γιατρός και παιδαγωγός Μαρία Μοντεσσόρι. Η μέθοδος αυτή βασίζεται στη βιωματική και αυτοπαρακινούμενη μάθηση σε παιδιά από την γέννηση τους έως την ηλικία των 18 χρονών.
Η μέθοδος Μοντεσσόρι δεν είναι μόνο μια εκπαιδευτική μέθοδος αλλά είναι “ένας τρόπος ζωής”. Μπορείς εύκολα να εφαρμόσεις τις μοντεσσοριανές αρχές στην καθημερινή σου ζωή, κατανοώντας περισσότερο το παιδί και τις ανάγκες του.
Γεννημένη στην Ιταλία το 1870, η Μαρία Μοντεσσόρι ήταν η πρώτη Ιταλίδα γιατρός, κάτι που την κατατάσσει στις πρωτοπόρες γυναίκες για την εποχή της. Το ενδιαφέρον της για την εκπαίδευση καλλιεργήθηκε μετά την επαφή της με κάποια παιδιά χαμηλών μαθησιακών δυνατοτήτων.
Έτσι λοιπόν, και αφού αφιέρωσε πολύ χρόνο παρατηρώντας την καθημερινότητα αυτών των παιδιών, ξεκίνησε να σχεδιάζει κάποια εργαλεία, τα οποία και παρείχε στα παιδιά για να ασχοληθούν. Σταδιακά δημιούργησε την δική της τάξη (Casa dei bambini) και παρατήρησε πως τα αποτελέσματα σε μαθησιακό επίπεδο ήταν εκπληκτικά. Αφού επιβεβαιώθηκε για την μέθοδο που είχε αναπτύξει, την επέκτεινε και στα παιδιά που θεωρούνταν «φυσιολογικά» για την εποχή τους, που δεν είχαν δηλαδή κάποια μαθησιακή δυσκολία. Από εκεί και πέρα, η παιδαγωγική μέθοδος εξελίχθηκε και έγινε ευρέως γνωστή και αποδεκτή ως η πιο αποτελεσματική από τις προηγούμενες.
Βασικές Αρχές της Μεθόδου Μοντεσσόρι
Σεβασμός για το Παιδί:
Η μέθοδος τονίζει το σεβασμό προς το παιδί ως άτομο, αναγνωρίζοντας και υποστηρίζοντας τις μοναδικές δυνατότητες και το ρυθμό μάθησής του.
Αυτονομία και Αυτοκατευθυνόμενη Μάθηση
Τα παιδιά ενθαρρύνονται να είναι αυτόνομα και να καθοδηγούν μόνα τους τη μάθησή τους. Ο εκπαιδευτικός είναι παρών ως παρατηρητής και οδηγός, παρέχοντας υλικό και υποστήριξη όταν χρειάζεται.
Προετοιμασμένο Περιβάλλον
Το περιβάλλον της τάξης είναι ειδικά διαμορφωμένο ώστε να ενθαρρύνει την ανεξαρτησία και την ελεύθερη επιλογή των δραστηριοτήτων. Το υλικό είναι προσαρμοσμένο στο αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού.
Μάθηση Μέσα από την Πράξη
Τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της εμπειρίας και της πρακτικής ενασχόλησης με υλικά που διεγείρουν τις αισθήσεις τους. Η χειρωνακτική ενασχόληση βοηθά στην ενσωμάτωση της μάθησης.
Ανάπτυξη της Συγκέντρωσης και της Προσοχής
Η μέθοδος Μοντεσσόρι υποστηρίζει την ανάπτυξη της συγκέντρωσης και της προσοχής μέσω δραστηριοτήτων που ενδιαφέρουν το παιδί και το ενθαρρύνουν να δουλέψει ανεξάρτητα.
Ανάμειξη Ηλικιών
Σε πολλές τάξεις Μοντεσσόρι, τα παιδιά διαφόρων ηλικιών δουλεύουν μαζί. Αυτό επιτρέπει στα μικρότερα παιδιά να μαθαίνουν από τα μεγαλύτερα, ενώ τα μεγαλύτερα ενισχύουν τις γνώσεις τους βοηθώντας τα μικρότερα.
Ελευθερία Μέσα σε Όρια
Παρόλο που τα παιδιά έχουν την ελευθερία να επιλέγουν τις δραστηριότητές τους, αυτή η ελευθερία έρχεται με συγκεκριμένα όρια που βοηθούν στη διατήρηση της τάξης και της δομής της μάθησης.
Διδασκαλία ως Παρατήρηση
Ο δάσκαλος ή ο «οδηγός» έχει ως κύριο ρόλο την παρατήρηση του παιδιού, ώστε να κατανοήσει τις ανάγκες του και να παρέμβει μόνο όταν είναι απαραίτητο για να προωθήσει την ανάπτυξη και τη μάθηση.
Τα οφέλη της μεθόδου Μοντεσσόρι
Μέσα από τη μέθοδο Μοντεσσόρι, τα παιδιά ξεκινούν το ταξίδι στη γνώση με αγάπη για τις νέες πληροφορίες που δέχονται. Οι έμφυτες κλίσεις κάθε παιδιού διαφαίνονται πιο εύκολα, ενώ τα παιδιά επιλέγουν αβίαστα ποιες γνώσεις θα αφομοιώσουν και πότε.
Κάθε παιδί έχει φυσικά ταλέντα και ικανότητες, οι οποίες καλλιεργούνται σε ένα πρόσφορο για εξέλιξη περιβάλλον. Μέσα από τη βιωματική αλληλεπίδραση, τα παιδιά κοινωνικοποιούνται, παίρνουν πρωτοβουλίες και αποκτούν αντίληψη του περιβάλλοντός τους και του περιγύρου τους.
Προπάντων όμως, μέσα από τη Μοντεσσοριανή αγωγή, ένα παιδί ευχαριστιέται να μαθαίνει και αποκτά δεξιότητες, που θα είναι δια βίου χρήσιμες σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο.
Τα παιδιά ενθαρρύνονται να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν με τους συμμαθητές τους με σεβασμό, αναπτύσσοντας κοινωνικές δεξιότητες και αίσθημα κοινότητας.
Η μέθοδος Μοντεσσόρι είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο και εφαρμόζεται σε πολλά σχολεία, με στόχο την ολιστική ανάπτυξη των παιδιών και την προετοιμασία τους για τη ζωή ως ανεξάρτητα, υπεύθυνα και ενεργά μέλη της κοινωνίας.