Ο πόνος είναι μία από τις παλαιότερες καταγεγραμμένες ιατρικές καταστάσεις και για χιλιετίες οι θεραπείες του εφαρμόζονταν με μια ενιαία προσέγγιση για όλους. Μόλις πρόσφατα, όμως, οι ειδικοί αναγνώρισαν επίσημα μια ριζοσπαστική αλήθεια: Οι γυναίκες βιώνουν τον πόνο διαφορετικά από τους άνδρες και, εξαιτίας αυτού, δεν ανταποκρίνονται εξίσου καλά στις θεραπείες.
Έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες αισθάνονται πιο έντονο πόνο από τους άνδρες και είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν χρόνιες παθήσεις όπως ημικρανίες, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ινομυαλγία και οστεοαρθρίτιδα. Παρ’ όλα αυτά, οι γιατροί τείνουν να αγνοούν ή να απορρίπτουν τα συμπτώματά τους, οδηγώντας σε καθυστερημένες διαγνώσεις και θεραπείες που επιδεινώνουν τον πόνο τους.
Την ίδια στιγμή, αρκετές μελέτες, όπως αναφέρεται στο National Geographic δείχνουν ότι τα παυσίπονα—τόσο τα μη συνταγογραφούμενα, όπως η ιβουπροφαίνη, όσο και τα συνταγογραφούμενα, όπως τα στεροειδή και τα οπιοειδή—δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικά στις γυναίκες όπως στους άνδρες.
Και η αλήθεια είναι ότι οι ειδικοί ακόμα δεν κατανοούν πλήρως το γιατί, λέει η Ελίζαμπεθ Λόσιν, νευροεπιστήμονας που μελετά τις διαφορές μεταξύ των φύλων στην ανταπόκριση και την αντίληψη του πόνου.
Πριν από το 1993, οι ερευνητές δεν ήταν υποχρεωμένοι να συμπεριλαμβάνουν γυναίκες σε κλινικές μελέτες χρηματοδοτούμενες από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ. Ο λόγος ήταν ότι ο εμμηνορροϊκός κύκλος των γυναικών θεωρούνταν ότι θα επηρέαζε τα αποτελέσματα των δοκιμών, ενώ υπήρχε και ο φόβος πιθανής βλάβης σε περίπτωση εγκυμοσύνης. Έτσι, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι αν ένα φάρμακο ήταν ασφαλές και αποτελεσματικό στους άνδρες, θα ήταν και στις γυναίκες.
Όμως αυτό απέχει πολύ από την αλήθεια. «Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν γνωρίζουμε όσο θα έπρεπε για τη βιολογία των γυναικών και το πώς σχετίζεται με τον πόνο», λέει η Λόσιν, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Penn State.
Δες εδώ πώς ξέρουν τα παυσίπονα πού είναι το σημείο του πόνου
Γιατί τα παυσίπονα δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στις γυναίκες
Οι περισσότερες θεωρίες που εξηγούν γιατί ορισμένα παυσίπονα είναι λιγότερο αποτελεσματικά στις γυναίκες σχετίζονται με τις ορμόνες του φύλου, λέει η Κίραν Πατέλ, διευθύντρια του τμήματος αντιμετώπισης πόνου στο Νοσοκομείο Lenox Hill στη Νέα Υόρκη.
Τα οιστρογόνα, που οι γυναίκες παράγουν σε μεγαλύτερη ποσότητα από τους άνδρες, επιβραδύνουν την κένωση του στομάχου, αυξάνουν την αναλογία λίπους στο σώμα και μειώνουν την ποσότητα συγκεκριμένων πρωτεϊνών που δεσμεύουν τα φάρμακα στο πλάσμα του αίματος—όλα αυτά επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο διανέμονται και διασπώνται τα φάρμακα στον οργανισμό.
Επιπλέον, το ανοσοποιητικό σύστημα των γυναικών είναι πιο δραστήριο από των ανδρών, εν μέρει λόγω των ορμονών του φύλου τους. Αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερες φλεγμονώδεις αντιδράσεις, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει γιατί οι γυναίκες χρησιμοποιούν πιο συχνά παυσίπονα και χρειάζονται υψηλότερες δόσεις για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Δύο τύποι αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, τα γλυκοκορτικοστεροειδή και τα ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα), φαίνεται να παρέχουν μεγαλύτερη ανακούφιση από τον πόνο στους άνδρες παρά στις γυναίκες.
Γιατί οι γυναίκες εμφανίζουν περισσότερες παρενέργειες από τα παυσίπονα
Επειδή οι γυναίκες έχουν ιστορικά αποκλειστεί από τις κλινικές δοκιμές, πολλές διαθέσιμες θεραπείες έχουν άγνωστες παρενέργειες και κινδύνους για το γυναικείο φύλο.
Μια μελέτη του 2020 διαπίστωσε σημαντικές διαφορές μεταξύ των φύλων στον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός μεταβολίζει 86 διαφορετικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης της μορφίνης και της πρεδνιζόνης.
Οι γυναίκες μεταβολίζουν σχεδόν όλα αυτά τα φάρμακα πιο αργά από τους άνδρες, γεγονός που οδηγεί σε υψηλότερες συγκεντρώσεις τους στο αίμα και περισσότερες παρενέργειες, όπως ναυτία, πονοκεφάλους, επιληπτικές κρίσεις και παραισθήσεις.
Οι συνέπειες του μη θεραπευμένου πόνου
Όταν οι γυναίκες δεν μπορούν να λάβουν την ανακούφιση από τον πόνο που χρειάζονται, μπορεί να αντιμετωπίσουν μακροχρόνιες συνέπειες. Οι τραυματισμοί ή οι καταστάσεις τους μπορεί να επιδεινωθούν, επιμηκύνοντας τον χρόνο ανάρρωσης και αυξάνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών.
Η καθημερινότητα, όπως η εργασία, το μαγείρεμα, το πλύσιμο των ρούχων ή η φροντίδα των παιδιών, γίνεται εξαιρετικά δύσκολη. Οι γυναίκες είναι επίσης πιο πιθανό να αναπτύξουν χρόνιο πόνο, άγχος, κατάθλιψη ή ακόμα και εξάρτηση από φάρμακα σε μια προσπάθεια αυτοθεραπείας.
Το μέλλον της ανακούφισης από τον πόνο για τις γυναίκες
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι απαιτείται περισσότερη διαφάνεια στις κλινικές δοκιμές για να διασφαλιστεί ότι οι γυναίκες έχουν ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες για τον πόνο. Μέχρι τότε, η αυτοϋπεράσπιση είναι το κλειδί. «Όταν αλληλεπιδρούμε με το ιατρικό σύστημα, πρέπει να διεκδικούμε την καλύτερη φροντίδα για εμάς», λέει η Λόσιν.
Δες εδώ πότε πρέπει να παίρνουμε παρακεταμόλη και πότε ιβουπροφαίνη
