Για πολλούς από εμάς, η κίνηση του να πιάσουμε το κινητό έχει γίνει πλέον αντανακλαστικό, τόσο αυτόματο όσο η αναπνοή. Το κάνουμε στο φανάρι, στο ασανσέρ, ακόμα και στη μέση μιας συζήτησης. Όμως, αυτό το «αθώο» τσεκάρισμα έχει ένα κρυφό κόστος: εξαντλεί τα γνωστικά αποθέματα του εγκεφάλου μας.
Τα νούμερα ζαλίζουν: 110 φορές την ημέρα
Πόσο συχνά κοιτάτε το κινητό σας; Οι περισσότεροι υποτιμούν τον αριθμό. Έρευνα της YouGov έδειξε ότι οι χρήστες πίστευαν ότι το κοιτούσαν 10 φορές τη μέρα.
Η πραγματικότητα όμως είναι σοκαριστική:
- Μελέτες από τα Πανεπιστήμια Nottingham Trent και Keimyung κατέγραψαν ότι ο έλεγχος φτάνει έως και τις 110 φορές την ημέρα.
- Ο καθηγητής Ψυχολογίας Larry Rosen (California State University) διαπίστωσε ότι οι millennials ξεκλειδώνουν το κινητό τους κάθε 10 με 20 λεπτά.
Ο Μηχανισμός του Εθισμού (Ντοπαμίνη vs Κορτιζόλη)
Γιατί δεν μπορούμε να σταματήσουμε; Η Anna Lembke, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, εξηγεί ότι τα smartphones ενεργοποιούν τον ίδιο μηχανισμό ανταμοιβής στον εγκέφαλο με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.
Όταν τσεκάρουμε, παίρνουμε μια μικρή δόση ντοπαμίνης. Όταν δεν έχουμε πρόσβαση, βιώνουμε στέρηση. Παράλληλα, η αναμονή για μια ειδοποίηση αυξάνει την κορτιζόλη (την ορμόνη του άγχους), η οποία μας ωθεί να ξανακοιτάξουμε την οθόνη για να «ανακουφιστούμε».
Το Τέλος της Παραγωγικότητας
Το κόστος δεν είναι μόνο ψυχολογικό, αλλά και πρακτικό. Σύμφωνα με τον επιστήμονα πληροφορικής Gerald Weinberg, η συχνή εναλλαγή εργασιών (multitasking) λόγω του κινητού μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητα έως και 80%.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το εύρημα της ερευνήτριας Gloria Mark (University of California):
«Ύστερα από κάθε διακοπή στον χώρο εργασίας (π.χ. για να δείτε ένα μήνυμα), χρειάζονται περισσότερα από 25 λεπτά για να ανακτήσει ο εγκέφαλος την πλήρη συγκέντρωσή του.»
Κοιμάστε με τον «εχθρό»;
Η εξάρτηση συνεχίζεται και τη νύχτα. Σύμφωνα με έρευνα, 8 στους 10 ανθρώπους κοιμούνται με το κινητό δίπλα στο κρεβάτι τους. Αυτό εμποδίζει τον εγκέφαλο να αποσυνδεθεί και να ξεκουραστεί πραγματικά, διαιωνίζοντας τον κύκλο της κόπωσης.
Συχνές Ερωτήσεις
Πώς να μειώσω το άγχος του κινητού;
Το πρώτο βήμα είναι να απενεργοποιήσετε τις ειδοποιήσεις (Push Notifications) για μη επείγουσες εφαρμογές (social media, ειδήσεις). Αφήστε ανοιχτά μόνο τα τηλέφωνα και τα μηνύματα.
Επηρεάζει τη μνήμη μου;
Ναι. Μελέτη του Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης έδειξε ότι οι συχνές διακοπές οδηγούν σε διαταραχές της προσοχής και της μνήμης, καθώς ο εγκέφαλος δεν προλαβαίνει να αποθηκεύσει σωστά τις πληροφορίες.
Πόσες φορές είναι φυσιολογικό να το κοιτάω;
Δεν υπάρχει “μαγικός” αριθμός, αλλά οι ειδικοί προτείνουν να ορίσετε συγκεκριμένα “time slots” (π.χ. 5 λεπτά κάθε ώρα) αντί να το κοιτάτε αντανακλαστικά κάθε φορά που βαριέστε.
Πηγή: Washington Post, με στοιχεία από έρευνες των Πανεπιστημίων Stanford, Nottingham Trent και California State University.
