Πώς αναγνωρίζουμε ένα νοθευμένο ποτό: Ειδικός χημικός εξηγεί

Τα νοθευμένα ποτά είναι πραγματικός κίνδυνος—όχι μόνο οικονομικός, αλλά και για την υγεία. Ένας χημικός ελεγκτής εξηγεί τι να ελέγχεις σε μπουκάλι, ετικέτα και παραγγελία, ποια οσμή/γεύση θεωρείται ύποπτη, και τι ενέργειες κάνεις αμέσως αν υποψιαστείς μεθανόλη. Στο τέλος, θα βρεις πρακτικό checklist που μπορείς να αποθηκεύσεις στο κινητό σου.

Τι σημαίνει «νοθευμένο ποτό» και γιατί είναι επικίνδυνο

«Νοθευμένο» θεωρείται το ποτό που έχει αλλοιωθεί ως προς τη σύσταση του (π.χ. προσθήκη μεθανόλης, ακατάλληλων διαλυτών ή νερού για αύξηση όγκου), την προέλευση του (παράνομη επαναγέμιση φιαλών, απομίμηση επώνυμων ετικετών) ή/και την επισήμανση του (ψεύτικες πληροφορίες ετικέτας).

Ο κίνδυνος δεν είναι μόνο το «κακό ποτό». Η μεθανόλη ειδικά είναι τοξική και μπορεί να προκαλέσει από σοβαρά προβλήματα όρασης μέχρι απειλητική για τη ζωή δηλητηρίαση. Η έγκαιρη αναγνώριση και η σωστή αντίδραση σώζουν ζωές.

Έλεγχος μπουκαλιού & ετικέτας: τα 7 βασικά σημεία

1. Τιμή & προέλευση: Πολύ χαμηλή τιμή για «επώνυμο» ποτό είναι κόκκινη σημαία. Προμηθεύσου από νόμιμα κανάλια (αλυσίδες, αδειοδοτημένες κάβες).
2. Σφράγιση/τάπα: Ελεγχόμενη, ακέραιη. Προσοχή σε γρατζουνιές, φθορές ή τάπα που «παίζει»/βγαίνει εύκολα.
3. Ετικέτα: Καθαρή εκτύπωση, σωστά ελληνικά, πλήρη στοιχεία εισαγωγέα/διακινητή, ποσοστό αλκοόλης, παρτίδα (lot). Ορθογραφικά/σπασμένα fonts = ύποπτο.
4. Υγρό στο φως: Θολότητα, ιζήματα ή «νήματα» είναι ενδείξεις προβλήματος (εκτός αν το brand είναι φυσικά unfiltered).
5. Φιάλη: Γυαλί και χάραξη συνήθως είναι προσεγμένα. Φθηνή/ανομοιόμορφη φιάλη ή καπάκι που δεν «δένει» σωστά = προσοχή.
6. Απόδειξη: Ζήτα πάντα απόδειξη. Χωρίς απόδειξη δεν μπορείς να τεκμηριώσεις καταγγελία.
7. Προέλευση σερβιρίσματος: Από «χύμα» σε αμφίβολα μπαρ είναι υψηλότερος κίνδυνος. Για premium ποτά ζήτα να δεις το μπουκάλι την ώρα του σερβιρίσματος.

Οσμή & γεύση: πότε ανησυχούμε

• Οσμή διαλύτη/βερνικιού νυχιών/παραφίνης: Ύποπτη για ακατάλληλες προσμίξεις.
• Υπερβολικό «κάψιμο» στον λαιμό και πικρή, παρατεταμένη επίγευση που δεν ταιριάζει στο ποτό.
• Ασυνήθιστη γλυκύτητα σε ποτό που κανονικά είναι «στεγνό».
• Άμεσα συμπτώματα με μικρές ποσότητες: πονοκέφαλος, ναυτία, ζάλη εκτός αναμενόμενου.

Τι κάνουμε; Σταματάμε αμέσως, δεν συνεχίζουμε «για να σιγουρευτούμε», κρατάμε το ποτό και την απόδειξη.

Ασφαλείς αγορές & παραγγελίες

• Αγορά από επίσημα καταστήματα και επώνυμες κάβες με απόδειξη.
• Σε μπαρ/κλαμπ: για premium ετικέτες ζήτα να δεις το σέρβις από τη φιάλη. Απόφυγε «περίεργες» προσφορές.
• Σε εκδηλώσεις: προτίμησε σφραγισμένες μικρές φιάλες ή σταντ με διαφάνεια στην προέλευση.
• Online: έλεγξε ΑΦΜ/στοιχεία εταιρείας, κριτικές και πολιτική επιστροφών.

Μεθανόλη: συμπτώματα & επείγουσες ενέργειες

Η ύπουλη πλευρά της μεθανόλης είναι ότι τα σοβαρά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν με καθυστέρηση (π.χ. ώρες μετά). Τυπικά σημεία που χρειάζονται άμεση αξιολόγηση:

• Έντονος πονοκέφαλος, ναυτία/εμετός, ζάλη, αδυναμία.
• Διαταραχές όρασης: θολή όραση, «χιονάδα», λάμψεις.
• Πόνος στην κοιλιά, ταχύπνοια, υπνηλία/σύγχυση.

Άμεση δράση: Κάλεσε 166 (ΕΚΑΒ) ή 112. Μην οδηγήσεις. Κράτα τη φιάλη/δείγμα και την απόδειξη για τους ελέγχους. Ενημέρωσε για το περιστατικό την αρμόδια αρχή (π.χ. καταναλωτή/ΕΦΕΤ) και—εφόσον χρειαστεί—το Γενικό Χημείο του Κράτους μέσω των επίσημων καναλιών.

Μύθοι & «κόλπα» που δεν δουλεύουν

• Τεστ φλόγας: Η καύση δεν ξεχωρίζει αξιόπιστα μεθανόλη από αιθανόλη.
• Κατάψυξη/κράτημα στο φως/κούνημα: Δεν αποτελούν τεκμηριωμένα τεστ ασφάλειας.
• «Το μπουκάλι γράφει brand, άρα οκ»: Οι απομιμήσεις συχνά έχουν καλοφτιαγμένες ετικέτες. Χρειάζεται έλεγχος όλων των σημείων.

Ο μόνος σίγουρος τρόπος επιβεβαίωσης είναι η εργαστηριακή ανάλυση από αρμόδιο φορέα.

Checklist: Γρήγορος έλεγχος πριν πιεις

• Τιμή/προέλευση λογικές; Απόδειξη ναι.
• Σφράγιση/τάπα άθικτες; Ετικέτα καθαρά τυπωμένη με lot & εισαγωγέα;
• Υγρό: καθαρό χωρίς θολότητα/ιζήματα;
• Οσμή φυσιολογική; Όχι «διαλυτική» ή περίεργα γλυκιά;
• Σε premium, ζήτα να δεις το σερβίρισμα από τη φιάλη.
• Σε υποψία: σταμάτα, κράτα δείγμα & απόδειξη, 166/112 αν χρειαστεί.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορώ να ελέγξω σπίτι αν υπάρχει μεθανόλη;

Όχι με αξιοπιστία. Απόφυγε «σπιτικά» τεστ. Αν έχεις εύλογη υποψία, μην καταναλώσεις και επικοινώνησε με τις αρχές.

Πονάει το κεφάλι μου μετά από δύο ποτά—είναι νοθεία;

Όχι απαραίτητα. Η αφυδάτωση, η έλλειψη φαγητού ή πρόσθετα (π.χ. φουζέλαια) μπορούν να προκαλέσουν πονοκέφαλο. Αν συνυπάρχουν ύποπτη οσμή/γεύση ή οπτικές διαταραχές, ζήτησε αμέσως ιατρική βοήθεια.

Τι να προσέξω στις γιορτές/εκδηλώσεις;

Προτίμησε σφραγισμένες μικρές φιάλες, απόφυγε «χύμα» από άγνωστη πηγή και κράτα φωτογραφία από την ετικέτα αν κάτι σε ανησυχεί.

Πηγές

• ΕΦΕΤ – Ανακοινώσεις & οδηγίες καταναλωτών
• ΑΑΔΕ/Τελωνεία – Έλεγχοι ποτών & λαθρεμπορία
• WHO – Alcohol: fact sheet