Σε πειράματα με ποντίκια σχετικά με το πώς ενεργοποιείται ή αφυπνίζεται ο καρκίνος, κοινές λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως η γρίπη και ο κορονοϊός, επανενεργοποίησαν ανενεργά καρκινικά κύτταρα. Πρώιμες ενδείξεις δείχνουν ότι το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και στους ανθρώπους, κάτι που έχει σοβαρές συνέπειες για τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου.
Όταν τα καρκινικά κύτταρα «κοιμούνται»
Ορισμένα καρκινικά κύτταρα δεν καταστρέφονται με τη θεραπεία—αντίθετα, μπαίνουν σε μια φάση «ύπνωσης». Ακόμα και μετά την ύφεση της νόσου, μπορούν να παραμείνουν σιωπηλά στον οργανισμό για χρόνια, σε σημεία όπως οι πνεύμονες, το ήπαρ ή ο εγκέφαλος. Το μυστήριο για το τι μπορεί να τα ξυπνήσει απασχολούσε εδώ και καιρό τους επιστήμονες.
Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature και αναφέρεται σε σχετικό άρθρο στο nationalgeographic.com, συνηθισμένες λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως η γρίπη και η COVID-19, φαίνεται να μπορούν να επανενεργοποιήσουν αυτά τα κύτταρα.
Τι έδειξαν οι μελέτες
Ο ερευνητής James DeGregori από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι ο ιός της γρίπης και ο SARS-CoV-2 μπορούν να «ξυπνήσουν» τα ανενεργά καρκινικά κύτταρα στους πνεύμονες των ποντικιών. Χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένα ποντίκια με καρκίνο του μαστού, παρατήρησαν ότι μόλις οι πνεύμονες προσβλήθηκαν από ιό, τα καρκινικά κύτταρα που είχαν μετασταθεί και κοιμούνταν, άρχισαν να ενεργοποιούνται και να πολλαπλασιάζονται.
Η ενεργοποίηση αυτή ήταν προσωρινή—διάρκειας περίπου μιάμισης εβδομάδας—όμως αρκετή για να αυξηθεί η ποσότητα των καρκινικών κυττάρων έως και 100 φορές. Αν και δεν ανέπτυξαν όλοι οι ποντικοί άμεσα καρκίνο, ο κίνδυνος μελλοντικής υποτροπής αυξήθηκε σημαντικά.
Ο ρόλος της φλεγμονής
Ο μηχανισμός πίσω από αυτό το «ξύπνημα» φαίνεται να είναι η ιντερλευκίνη-6 (IL-6), μια πρωτεΐνη που παράγεται κατά την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού. Κανονικά, η IL-6 βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Ωστόσο, τα καρκινικά κύτταρα φαίνεται να εκμεταλλεύονται αυτό το φλεγμονώδες περιβάλλον για να πολλαπλασιαστούν και να ενεργοποιηθούν.
Δείτε εδώ ποια ζώα μπορούν να ανιχνεύσουν τις ανθρώπινες ασθένειες
Μπορεί να συμβεί και στους ανθρώπους;
Αν και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη οριστική απάντηση για το αν το ίδιο συμβαίνει και στον άνθρωπο, πρώιμα στοιχεία δείχνουν πως είναι πιθανό. Δεδομένα από τη βρετανική βάση UK Biobank έδειξαν ότι οι ασθενείς με ιστορικό καρκίνου είχαν σχεδόν διπλάσιο ποσοστό θανάτου από καρκίνο μετά από λοίμωξη με COVID-19. Σε άλλη μελέτη με ασθενείς με καρκίνο του μαστού, διαπιστώθηκε ότι η λοίμωξη από τον ιό αύξησε τον κίνδυνο μεταστάσεων στους πνεύμονες κατά σχεδόν 50%.
Γιατί δεν εξοντώνονται τα ανενεργά κύτταρα;
Ο Julio A. Aguirre-Ghiso, διευθυντής του Ινστιτούτου Καρκινικής Ύπνωσης της Νέας Υόρκης, εξηγεί ότι τα ανενεργά κύτταρα «κοιμούνται» και δεν διαιρούνται, άρα δεν επηρεάζονται από τις συμβατικές θεραπείες που στοχεύουν κυρίως τα ενεργά, διαιρούμενα κύτταρα. Έτσι μπορούν να μείνουν στον οργανισμό για χρόνια χωρίς να προκαλούν πρόβλημα—εκτός αν ενεργοποιηθούν από έναν παράγοντα, όπως η φλεγμονή.
Τι σημαίνει αυτό για τους ασθενείς
Παρότι δεν σημαίνει ότι κάθε ασθενής που περνά μια ίωση θα δει τον καρκίνο του να επανέρχεται, τα ευρήματα προκαλούν ανησυχία. Σε κάποιους ασθενείς, η φλεγμονώδης αντίδραση μπορεί να ξεπεράσει ένα κρίσιμο όριο και να προκαλέσει υποτροπή της νόσου.
Τι μπορούν να κάνουν οι επιζήσαντες του καρκίνου;
Οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία της πρόληψης. Ο πνευμονολόγος Edwin Ostrin από το MD Anderson Cancer Center, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, λέει ότι «είναι αυτονόητο πως όσοι έχουν ιστορικό καρκίνου, και πιθανώς εξασθενημένο ανοσοποιητικό, πρέπει να είναι ενήμεροι για τους εμβολιασμούς τους».
Αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα σε ανθρώπους, τα δεδομένα δείχνουν ότι η αποφυγή λοιμώξεων μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή της επανενεργοποίησης ανενεργών καρκινικών κυττάρων.
Δείτε εδώ 6 τροφές που μειώνουν τις πιθανότητες για καρκίνο του παχέως εντέρου
