Κοίτα το χέρι σου. Βλέπεις μπλε γραμμές να διακρίνονται κάτω από το δέρμα; Αυτές είναι οι φλέβες σου. Κι όμως – το αίμα που κυλάει μέσα τους δεν είναι μπλε. Είναι κόκκινο. Πώς γίνεται λοιπόν να φαίνονται μπλε;
Μήπως το αίμα αλλάζει χρώμα όταν δεν έχει οξυγόνο; Ή μήπως είναι ένα από τα μεγαλύτερα οπτικά τρικ που μας παίζει το σώμα μας;
Δείτε ακόμα: Έχει ημερομηνία λήξης το αίμα;
Γιατί οι φλέβες μας φαίνονται μπλε ενώ το αίμα είναι κόκκινο; Η αλήθεια σε 2 λεπτά
Η επιστημονική εξήγηση: Όλα είναι θέμα φωτός και… ψευδαίσθησης
Το αίμα είναι πάντα κόκκινο:
Όταν έχει οξυγόνο: είναι έντονο κόκκινο
Όταν δεν έχει: είναι βαθύ σκούρο κόκκινο
Όμως οι φλέβες φαίνονται μπλε, και αυτό έχει να κάνει με:
-Το πώς το φως διαπερνά το δέρμα
-Το πώς το δέρμα απορροφά και αντανακλά διαφορετικά μήκη κύματος
-Το πώς ο εγκέφαλος ερμηνεύει αυτή την πληροφορία
Τα μπλε μήκη κύματος φτάνουν ευκολότερα στην επιφάνεια του δέρματος και επιστρέφουν στα μάτια μας, ενώ το κόκκινο φως απορροφάται πιο εύκολα καθώς διαπερνά βαθύτερα.
Με αυτόν τον τρόπο, οι φλέβες φαίνονται μπλε, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Κι όμως… δεν υπάρχει μπλε αίμα!
Αν κόψεις μια φλέβα (μην το επιχειρήσεις :P), το αίμα που θα δεις είναι σκούρο κόκκινο, όχι μπλε. Άλλωστε, το διαπιστώνεις και κάθε φορά που κάνεις εξετάσεις αίματος.
Δείτε ακόμα: Τι πρέπει να κάνω πριν τις εξετάσεις αίματος και ούρων
Και γιατί λέμε τους βασιλιάδες «γαλαζοαίματους»;
Η φράση «γαλαζοαίματος» (blue-blooded) δεν έχει καμία σχέση με… κυριολεκτικό μπλε αίμα. Έχει, όμως, ιστορικές και κοινωνικές ρίζες που πάνε πίσω στην εποχή των ευρωπαϊκών βασιλείων.
Στην Ισπανία του Μεσαίωνα, οι ευγενείς και βασιλείς δεν εκτίθονταν στον ήλιο. Δεν εργάζονταν σε εξωτερικούς χώρους και είχαν πολύ ανοιχτόχρωμο δέρμα, σε αντίθεση με τους εργάτες, αγρότες και υπηρέτες που ήταν ηλιοκαμένοι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διακρίνονται πιο έντονα οι φλέβες τους – που έμοιαζαν… μπλε!
Έτσι δημιουργήθηκε ο όρος «sangre azul» (γαλάζιο αίμα) για να δηλώσει τη διαφορά ανάμεσα σε αυτούς που δεν είχαν «μολυνθεί» από ηλιοκαμένη εργασία.
Ο όρος «γαλαζοαίματος» χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει ανθρώπους αριστοκρατικής καταγωγής – όχι γιατί το αίμα τους ήταν διαφορετικό, αλλά για να τονίσει την καθαρότητα του «ευγενούς» γένους.
Σήμερα, η λέξη διατηρεί συμβολική σημασία και χρησιμοποιείται μεταφορικά για άτομα υψηλής κοινωνικής τάξης, συνήθως με δόση ειρωνείας.
Φυσικά, το αίμα των βασιλιάδων είναι το ίδιο κόκκινο με όλων μας. Αλλά το οπτικό εφέ των μπλε φλεβών σε ανοιχτόχρωμο δέρμα δημιούργησε έναν μύθο που πέρασε στην ιστορία και στη γλώσσα μας.
Δείτε ακόμα: Πότε δεν κάνει να δίνεις αίμα;
Ο οργανισμός μας είναι γεμάτος «τρικ» που μπλέκουν τη βιολογία με την οπτική. Από τις μπλε φλέβες μέχρι την κοινωνική φαντασία των «γαλαζοαίματων», το σώμα και η ιστορία συνυπάρχουν σε εκπληκτικούς τρόπους.
Κι αν κάτι μάθαμε σήμερα, είναι ότι τα φαινόμενα απατούν – ακόμα και κάτω από το δέρμα.
Την επόμενη φορά που κάποιος σε ρωτήσει γιατί οι φλέβες είναι μπλε, θα έχεις την απάντηση!
