Οι γονείς μετά το διαζύγιο, μεταξύ άλλων, πρέπει να ρυθμίσουν την επιμέλεια του ανήλικου παιδιού τους.
Μπορούν να αποφασίσουν είτε την από κοινού άσκησης της επιμέλειας είτε την ανάθεση αυτής σε έναν από τους δύο.
Στη δεύτερη περίπτωση μπορούν επιπλέον με ιδιαίτερη συμφωνία να ρυθμίσουν ζητήματα που αφορούν την κατοικία του παιδιού και την επικοινωνία του με τον άλλο γονέα με τον οποίο δεν συνοικεί. Η συμφωνία αυτή συνάπτεται με έγγραφο βέβαιης χρονολογίας και ισχύει για δύο έτη.
Τι σημαίνουν όμως όλοι αυτοί οι όροι “επιμέλεια τέκνου”, “γονική μέριμνα” και “συνεπιμέλεια” που αφορούν τις νομικές ευθύνες και δικαιώματα που σχετίζονται με την ανατροφή και τη φροντίδα ενός παιδιού, κυρίως μετά από διαζύγιο ή διάσταση των γονέων;
Δες εδώ πώς θα αντιμετωπίζεις τις εκρήξεις θυμού του παιδιού
Γονική μέριμνα
Είναι η συνολική ευθύνη των γονέων για την προστασία, την ανατροφή και τη διαχείριση των υποθέσεων του ανηλίκου παιδιού τους.
Επιμέλεια τέκνου
Πρόκειται για τον πιο περιορισμένο τομέα της γονικής μέριμνας, που αφορά την καθημερινή φροντίδα και ανατροφή του παιδιού. Σε περιπτώσεις διαζυγίου ή διάστασης, συνήθως ο ένας γονέας έχει την αποκλειστική επιμέλεια, ενώ ο άλλος έχει δικαίωμα επικοινωνίας. Η επιμέλεια περιλαμβάνει αποφάσεις σχετικά με την εκπαίδευση, την υγεία και την καθημερινή ζωή του παιδιού.
Συνεπιμέλεια
Είναι η κοινή και ισότιμη συμμετοχή και των δύο γονέων στην καθημερινή φροντίδα και λήψη αποφάσεων για το παιδί, ανεξάρτητα από το αν οι γονείς διαμένουν μαζί ή είναι διαζευγμένοι. Αυτό το σύστημα προωθεί την κοινή ευθύνη και τη συνεργασία των γονέων, εξασφαλίζοντας ότι το παιδί διατηρεί σχέση και με τους δύο.
Πότε αποφασίζει το Δικαστήριο την επιμέλεια του ανηλίκου;
Την γονική μέριμνα και την επιμέλεια του παιδιού ρυθμίζει το Δικαστήριο μόνο όταν οι γονείς δεν συμφωνούν. Πριν όμως την προσφυγή στο Δικαστήριο είναι υποχρεωτική η προσφυγή σε διαμεσολάβηση, εκτός εάν πρόκειται για περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας.
Το Δικαστήριο θα αποφασίσει την αφαίρεση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας από τον έναν γονέα εάν έχουμε κακή άσκηση αυτής.
Κακή άσκηση της γονικής μέριμνας έχουμε όταν ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή αν το ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτό λόγω άλλων αδυναμιών.
Η επιμέλεια ανήλικου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευση του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του.
Περιπτώσεις κακής άσκησης της επιμέλειας
Η διάταξη του άρθρου 1532 ΑΚ αναφέρει ορισμένες ιδιαίτερα σοβαρές περιπτώσεις κακής άσκησης της γονικής μέριμνας. Η απαρίθμηση αυτή είναι ενδεικτική και όχι περιοριστική. Το Δικαστήριο, λοιπόν, αφαιρεί την γονική μέριμνα, όταν προκύπτει:
α. υπαίτια μη συμμόρφωση σε αποφάσεις δικαστικών και εισαγγελικών αρχών που αφορούν το τέκνο και την επιμέλεια του,
β. διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον άλλο γονέα και η πρόκληση διάρρηξης των σχέσεων με το τέκνο,
γ. παράβαση των όρων επικοινωνίας του τέκνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει και η παρεμπόδιση της επικοινωνίας,
δ. κακή άσκηση και υπαίτια παράλειψη της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας από τον δικαιούχο γονέα,
ε. αδικαιολόγητη άρνηση του γονέα να καταβάλει τη διατροφή,
στ. καταδίκη του γονέα για ενδοοικογενειακή βία ή για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.
Τι μπορεί να αποφασίσει το Δικαστήριο;
Το δικαστήριο, στις περιπτώσεις αυτές, μπορεί να αφαιρέσει από τον υπαίτιο γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας ή την επιμέλεια του ανήλικου παιδιού, ολικά ή μερικά.
Μπορεί, έπειτα, να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλο γονέα.
Μπορεί να διατάξει γενικώς κάθε πρόσφορο μέτρο προς διασφάλιση του συμφέροντος του παιδιού.
Αν συντρέχουν στο πρόσωπο και των δύο γονέων οι παραπάνω περιπτώσεις κακής άσκησης γονικής μέριμνας, το δικαστήριο μπορεί να αναθέσει την πραγματική φροντίδα του τέκνου ή ακόμα και την επιμέλειά του ολικά ή μερικά σε τρίτο πρόσωπο ή και να διορίσει επίτροπο.
Τι σημαίνει η συνεπιμέλεια τέκνων
Η συνεπιμέλεια τέκνων είναι ένα σύστημα ανατροφής παιδιών όπου και οι δύο γονείς μοιράζονται ισότιμα την ευθύνη για τη φροντίδα και την ανατροφή του παιδιού, ακόμα και μετά από διαζύγιο ή διάσταση. Στο πλαίσιο της συνεπιμέλειας, οι γονείς συμμετέχουν από κοινού στις αποφάσεις που αφορούν την καθημερινή ζωή, την εκπαίδευση, την υγεία και την ευημερία του παιδιού.
Βασικά χαρακτηριστικά της συνεπιμέλειας
Ισομερής ή ισοδύναμη κατανομή του χρόνου: Το παιδί περνά χρόνο και με τους δύο γονείς, αν και αυτό δεν σημαίνει πάντα ακριβή κατανομή 50-50. Η κατανομή του χρόνου καθορίζεται ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού και τις συνθήκες ζωής των γονέων.
Συν-αποφάσεις: Οι γονείς λαμβάνουν από κοινού αποφάσεις για κρίσιμα θέματα που αφορούν το παιδί, όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική φροντίδα και η κοινωνική ζωή του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι καμία σημαντική απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί μονομερώς από έναν γονέα.
Σταθερή επικοινωνία: Η επιτυχία της συνεπιμέλειας βασίζεται στην καλή επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των γονέων. Πρέπει να διατηρούν ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας για τις ανάγκες και τις εξελίξεις στη ζωή του παιδιού.
Συναισθηματική σταθερότητα για το παιδί: Στόχος της συνεπιμέλειας είναι η διατήρηση της σταθερότητας και της συνέχειας στη ζωή του παιδιού, διασφαλίζοντας ότι δεν χάνει την επαφή με κανέναν από τους γονείς.
Με τη νέα νομοθεσία το Δικαστήριο μπορεί να δώσει συνεπιμέλεια ακόμα και αν δεν συμφωνούν και οι δύο γονείς. Οι καινοτόμες διατάξεις του νέου νομοσχεδίου αφορούν κυρίως την επικοινωνία του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το παιδί με αυτό.
Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το παιδί έχει δικαίωμα και υποχρέωση να επικοινωνεί όσο το δυνατόν περισσότερο με το παιδί.
Μάλιστα ο νέος νόμος θα θέσει και ένα τεκμήριο ότι η δια ζώσης επικοινωνία αυτή δεν πρέπει να είναι λιγότερη από το 1/3 του χρόνου του παιδιού. Αυτό πρακτικά ισοδυναμεί με 4 μήνες τον χρόνο, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει πολλά πρακτικά προβλήματα και να διαταράξει την καθημερινότητα των παιδιών.
Κυρίως για τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο και η καθημερινότητά τους είναι γεμάτη από φροντιστήρια, δραστηριότητες και διάβασμα, το να υποχρεωθούν να περνούν 4 μήνες τον χρόνο με τον γονέα που δεν διαμένουν είναι σε πολλές περιπτώσεις ανεφάρμοστο.
Δες στο all about myChild όλες τις παροχές για την οικογένεια και το παιδί