Η αναφυλαξία είναι μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση και ενδέχεται να είναι απειλητική για τη ζωή. Θα πρέπει πάντοτε να αντιμετωπίζεται ως επείγον ιατρικό περιστατικό, που απαιτεί άμεση θεραπευτική αγωγή. Οι περισσότερες περιπτώσεις αναφυλαξίας σημειώνονται μετά την έκθεση ενός ατόμου που έχει σοβαρή αλλεργία στο αλλεργιογόνο που του προκαλεί την αλλεργία (συνήθως τροφή, έντομο ή φάρμακο).
Το αλλεργικό σοκ είναι η πιο σοβαρή μορφή αναφυλαξίας, δηλαδή συστηματικής αλλεργικής αντίδρασης. Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας είναι ποικίλα.
Δεδομένα από ασθενείς που βιώνουν αναφυλαξία αποκάλυψαν ότι τα συμπτώματα του δέρματος και του βλεννογόνου εμφανίζονται συχνότερα (>90% των περιπτώσεων) ακολουθούμενο από συμπτώματα που αφορούν το αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα (>50%).
Τα τρόφιμα, τα φάρμακα και το δηλητήριο υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα) είναι οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες αναφυλακτικών αντιδράσεων.
Δες εδώ πώς να δώσεις τις πρώτες βοήθειες σε κάποιον που λιποθύμισε
Συνήθη αίτια / μορφές
Η αναφυλαξία που προκαλείται από δηλητήριο προκαλείται συνήθως από τη σφήκα και τη μέλισσα.
Η αναφυλαξία που προκαλείται από φάρμακα προκαλείται συνήθως από αντιβιοτικά και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Μεταξύ των αντιβιοτικών, τα αντιβιοτικά βήτα-λακτάμης είναι τα κύρια αλλεργιογόνα που την προκαλούν.
Κάποιες φορές, υπάρχει μια επαγγελματική αιτία.
Οι συν-παράγοντες μπορεί να είναι επιβαρυντικοί παράγοντες στην αναφυλαξία, παραδείγματα είναι η άσκηση, το άγχος, η λοίμωξη, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και το αλκοόλ.
Η αιτία δεν είναι πάντα προφανής (ιδιοπαθής αναφυλαξία) και επίσης θα πρέπει να εξετάζονται σπανιότερα αλλεργιογόνα ή διαφορετικές διαγνώσεις (μιμητές αναφυλαξίας)
Ήπια έως μέτρια αλλεργική αντίδραση
Σε ορισμένες περιπτώσεις, πριν από την αναφυλαξία έχουν παρουσιαστεί ενδείξεις ήπιας έως μέτριας αλλεργικής αντίδρασης:
• Πρήξιμο του προσώπου, των χειλιών και των ματιών
• Κνίδωση ή δακτύλιοι στο δέρμα
• Μυρμήγκιασμα στο στόμα
• Στομαχικός πόνος, εμετός (αυτές είναι ενδείξεις ήπιας έως μέτριας αλλεργικής αντίδρασης στα περισσότερα αλλεργιογόνα, ωστόσο, στην περίπτωση αλλεργίας στο τσίμπημα εντόμου, αυτές είναι ενδείξεις αναφυλαξίας).
Τι πρέπει να κάνω
• Για την αλλεργία στα τσιμπήματα εντόμων, εκτινάξτε το κεντρί αν μπορείτε να το δείτε (αλλά μην αφαιρείτε τα τσιμπούρια)
• Μείνετε με το αλλεργικό άτομο και καλέστε βοήθεια
• Χορηγήστε φάρμακα αν έχουν συνταγογραφηθεί (αν και τα αντιισταμινικά μπορεί να χρησιμοποιούνται για τη θεραπευτική αγωγή ήπιων έως μέτριων αλλεργικών αντιδράσεων, αν αυτές εξελιχθούν σε αναφυλαξία τότε η αδρεναλίνη είναι η μόνη κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή)
• Εντοπίστε την αυτοένεση αδρεναλίνης αν είναι διαθέσιμη (περιλαμβάνονται οδηγίες στο Σχέδιο Δράσης για Αναφυλαξία που θα πρέπει να φυλάσσεται με την αυτοένεση αδρεναλίνης)
• Επικοινωνήστε με το γονέα/κηδεμόνα ή άλλο άτομο επικοινωνίας έκτακτης ανάγκης.
Αναφυλαξία / Σοβαρή αλλεργική αντίδραση
Συνεχίστε να παρακολουθείτε αν υπάρξει οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα αναφυλαξίας (σοβαρή αλλεργική αντίδραση):
• Δύσκολη/θορυβώδης αναπνοή
• Πρήξιμο της γλώσσας
• Πρήξιμο/σφίξιμο στο λαιμό
• Δυσκολία ομιλίας ή/και βραχνή φωνή
• Συριγμός ή επίμονος βήχας
• Απώλεια αισθήσεων ή/και κατάρρευση
• Χλωμάδα και ατονία (σε μικρά παιδιά)
Τι πρέπει να κάνω
• Χορηγήστε την αυτοένεση αδρεναλίνης αν είναι διαθέσιμη (περιλαμβάνονται οδηγίες στην αυτοένεση αδρεναλίνης)
• Καλέστε Ασθενοφόρο
• Ξαπλώστε το άτομο σε οριζόντια θέση και ανυψώστε τα πόδια – εάν δυσκολεύεται να αναπνεύσει, αφήστε το να καθίσει, αλλά όχι να σταθεί όρθιο
• Επικοινωνήστε με το γονέα/κηδεμόνα ή άλλο άτομο επικοινωνίας έκτακτης ανάγκης
• Μπορείτε να χορηγήσετε περαιτέρω δόσεις αδρεναλίνης (όταν υπάρχει διαθέσιμη μια πρόσθετη αυτοένεση αδρεναλίνης), αν δεν υπάρχει ανταπόκριση μετά από 5 λεπτά.
• Ξεκινήστε CPR οποιαδήποτε στιγμή αν το άτομο δεν ανταποκρίνεται και δεν αναπνέει φυσιολογικά. Εάν δεν είστε βέβαιοι για το αν είναι άσθμα ή αναφυλαξία, χορηγήστε ΠΡΩΤΑ αυτοένεση αδρεναλίνης, και μετά ανακουφιστικό φάρμακο του άσθματος.
Δες εδώ τι πρέπει να κάνεις για να αντιμετωπίσεις ένα έγκαυμα