Με τον όρο “μαύρα” σφραγίσματα εννοούμε τις εμφράξεις αμαλγάματος με το χαρακτηριστικό μεταλλικό χρώμα τους , ενώ με τον όρο “λευκά” εννοούμε τις εμφράξεις που γίνονται κυρίως με σύνθετη ρητίνη και το χρώμα τους είναι όμοιο με το χρώμα των δοντιών.
Η αισθητική κυριαρχεί παντού στη ζωή μας. Από αυτό τον κανόνα δεν θα μπορούσε να απέχει η οδοντιατρική. Άλλωστε γνωρίζουμε ότι το στόμα αποσπά το 80% της προσοχής μας , στο πρόσωπο του απέναντι συνομιλητή μας. Νέες μέθοδοι , νέες τεχνικές και νέα υλικά επιτρέπουν οι αποκαταστάσεις των δοντιών (εκτός από το ζητούμενο της λειτουργικότητας και της βιολογικής αποδοχής) , να είναι άριστες αισθητικά. Ιδανικά να μην ‘φαίνονται’ καθόλου.
Τα μαύρα σφραγίσματα αποτελούνται από οδοντιατρικό αμάλγαμα, που είναι ένα κράμα υδραργύρου με άργυρο, κασσίτερο, χαλκό, ψευδάργυρο ή και με άλλα μέταλλα. Έτσι όταν αλλάζουμε ένα μαύρο σφράγισμα σε λευκό, το αμάλγαμα είναι το υλικό που απομακρύνεται.
Δες εδώ πώς μπορείς να απολυμαίνεις σωστά την οδοντόβουρτσα σου
Τι γίνεται όμως με τις υπάρχουσες εμφράξεις αμαλγάματος που βρίσκονται ήδη στο στόμα μας?
Πρέπει να αφαιρούνται και να αλλάζονται με εμφράξεις σύνθετης ρητίνης?
Η απάντηση από βιολογικής και μόνο πλευράς είναι όχι : Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του οδοντιατρικού αμαλγάματος στην αποκατάσταση των τερηδονισμένων δοντιών έχει καταδειχθεί μέσω της μακροχρόνιας χρήσης και υπηρεσίας του στην οδοντιατρική. Δεν έχει παρουσιαστεί καμία τεκμηριωμένη μελέτη που να συνδέει τοξική ή αρνητική επίπτωση στη γενική υγεία των ασθενών και του οδοντιατρικού προσωπικού , κάτι το οποίο έχει αποδεχτεί και η Επιστημονική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με βάση λοιπόν το προηγούμενο , η ερώτηση αλλάζει και γίνεται :
Πότε πρέπει να αλλάζουμε τις υπάρχουσες εμφράξεις αμαλγάματος με νέες εμφράξεις σύνθετης ρητίνης?
Η απάντηση είναι: Εξαρτάται.
Αντικειμενικά η μοναδική παράμετρος που πρέπει να εξετάζεται προκειμένου να αποφασίσουμε στο να προβούμε σε μια αλλαγή είναι η κατάσταση της έμφραξης αμαλγάματος.
Δηλαδή εάν μια έμφραξη αμαλγάματος λειτουργεί στο στόμα απροβλημάτιστα , χωρίς συμπτώματα και ευαισθησίες του δοντιού , είναι ανατομικά ακέραια , δεν κατακρατεί τροφές στο μεσοδόντιο διάστημα , δεν υπάρχει κανένας βιολογικός λόγος αντικατάστασης της.
Τι προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν τα μαύρα σφραγίσματα;
Τα μαύρα σφραγίσματα καταργούνται σταδιακά στις ΗΠΑ – το ανώτατο επιτρεπτό όριο είναι 4 σφραγίσματα σε κάθε στοματική κοιλότητα – και στη συνέχεια σε ευρωπαϊκές χώρες γιατί ουσιαστικά είναι τοξικά για το περιβάλλον. Μόλις 24% των ασθενών γνωρίζουν ότι τα μαύρα σφραγίσματα περιέχουν υδράργυρο!
Παγκοσμίως η οδοντιατρική βιομηχανία παράγει 313-411 τόνους υδραργύρου ετησίως, ενώ η βιομηχανία του φωτισμού 120-150 τόνους και των ηλεκτρικών συσκευών 170-210 τόνους. Έτσι προκύπτει το μείζον ζήτημα της μόλυνσης του περιβάλλοντος από τα απόβλητα αυτά που περιέχουν υδράργυρο.
Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι οι εμφράξεις αμαλγάματος επιδεινώνουν μια στοματολογική πάθηση που ονομάζεται ομαλός λειχήνας και αποτελεί προκαρκινική βλάβη. Ωστόσο, καθώς ο υδράργυρος είναι δεσμευμένος μέσα στο κράμα μετάλλων όταν το σφράγισμα είναι ήδη τοποθετημένο στο στόμα, δεν δημιουργεί προβλήματα στη γενική υγεία.
Πρέπει να τα αποφύγω και να προτιμήσω λευκό σφράγισμα;
Εάν ακολουθήσουμε τις οδηγίες της ADA (αμερικάνικη οδοντιατρική ομοσπονδία) όταν έχουμε πάνω από 4 σφραγίσματα αμαλγάματος στο στόμα μας θα πρέπει να τα αντικαθιστούμε με λευκά σφραγίσματα. Φυσικά θα πρέπει να αλλάζονται όταν έχουν τερηδονισμένα ή σπασμένα όρια ή σπασμένο δόντι γύρω τους. Συστήνεται να αποφεύγονται σε παιδιά κάτω των 15, εγκύους και θηλάζουσες.
Μπορούν πάντα τα μαύρα σφραγίσματα να αντικατασταθούν με λευκά;
Πάντα μπορούμε να αλλάξουμε ένα μαύρο σφράγισμα σε όποιο δόντι και αν βρίσκεται, ωστόσο εάν το μαύρο σφράγισμα είναι μεγάλο, ενδέχεται να χρειαστεί αντικατάσταση του με ανασύσταση ρητίνης ή με επένθετο. Επιπλέον εάν το μαύρο σφράγισμα είναι βαθύ και έχει δημιουργηθεί φλεγμονή στο νεύρο του δοντιού, ενδέχεται να χρειαστεί απονεύρωση.
Είναι τα λευκά σφραγίσματα το ίδιο ανθεκτικά όσο τα μαύρα;
Παλαιότερα υπήρχε μια καχυποψία απέναντι στα λευκά σφραγίσματα καθώς οι πρώτες γενιές σύνθετων ρητινών δεν είχαν καλές μηχανικές ιδιότητες, καλή συγκόλληση με τον οδοντικό ιστό και αντοχή στο χρόνο. Πλέον όμως η τεχνολογία των οδοντιατρικών υλικών έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό που τα λευκά σφραγίσματα μπορούν να προσφέρουν αισθητική όμοια με τα φυσικά δόντια και μεγάλη αντοχή.
Ωστόσο δεν θα πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι τα λευκά σφραγίσματα – όπως και τα μαύρα – δεν μπορούν να αποκταστήσουν βλάβες όλων των μεγεθών. Έτσι όταν λείπει μεγάλο τμήμα δοντιού η τοποθέτηση λευκού σφραγίσματος αντί για ανασύσταση, επένθετο ή ακόμη και στεφάνη, θα οδηγήσει σε γρηγορότερη αποτυχία του.
Έχουν τα μαύρα σφραγίσματα πλεονεκτήματα;
Το μοναδικό πλεονέκτημα των μαύρων σφραγισμάτων είναι ότι μπορούν να τοποθετηθούν και σε περιπτώσεις όπου η πλήρης απομόνωση του δοντιού δεν είναι ικανή, δηλαδή μπορούν να λειτουργήσουν και παρουσία μικρής ποσότητας υγρασίας (σάλιου ή αιμορραγίας από τα ούλα).
Ωστόσο οι τεχνικές και τα μέσα απομόνωσης του οδοντικού πεδίου που έχουμε πλέον στη διάθεση μας είναι τόσα πολλά, που είναι αδύνατον ένας έμπειρος οδοντίατρος να μην μπορέσει να τοποθετήσει ένα λευκό σφράγισμα με σωστό τρόπο αποφεύγοντας την υγρασία. .
Αν έχω κάνει απονεύρωση και μαύρο σφράγισμα σε ένα δόντι, μπορώ να το αλλάξω με λευκό σφράγισμα;
Φυσικά! Το μαύρο σφράγισμα μπορεί να αλλάξει σε λευκό σφράγισμα ανεξάρτητα αν υπάρχει απονεύρωση στη ρίζα του δοντιού. Συνήθως όμως τα απονευρωμένα δόντια έχουν μεγάλη απώλεια οδοντικής ουσίας και έτσι ένα απλό λευκό σφράγισμα σπάνια συγκρατεί ικανοποιητικά το απονευρωμένο δόντι. Έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις για να αλλάξει το μαύρο σε λευκό, συστήνεται ανασύσταση με σύνθετη ρητίνη, επένθετο ρητίνης ή πορσελάνης ή σε ιδιαίτερα μεγάλη οδοντική καταστροφή, τοποθέτηση στεφάνης.
Συμπερασματικά:
Όποτε τίθεται το θέμα αντικατάστασης των εμφράξεων αμαλγάματος :
Ναι , όταν υπάρχει λόγος όπως κάταγμα , αποκόλληση , φθορά , λειτουργικά προβλήματα , ή η αισθητική είναι το ζητούμενο.
Όχι αν η έμφραξη είναι σε καλή κατάσταση , ασυμπτωματική , λειτουργικά σωστή και δεν επιβαρύνει (υποκειμενικά) την αισθητική.
Δες εδώ πώς χρησιμοποιείται σωστά η ηλεκτρική οδοντόβουρτσα