Τα αυτόματα κιβώτια έχουν γίνει πλέον ο κανόνας. Απλοποιούν την οδήγηση, ειδικά στην πόλη, αλλά κρύβουν και «παγίδες» αν δεν τα χρησιμοποιείς σωστά.
Τα δύο γράμματα που κακοποιούνται περισσότερο είναι τα P (Parking) και N (Neutral). Κι όμως, η λάθος χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε ακριβές ζημιές.
Παρακάτω θα δεις με απλά λόγια:
τι ακριβώς κάνουν το P και το N,
ποια είναι τα 5 μεγαλύτερα λάθη που κάνουν σχεδόν όλοι,
και έναν σύντομο οδηγό για το πώς να τα χρησιμοποιείς σωστά χωρίς να γίνεις… χορηγός του μηχανικού.
Τι σημαίνουν πραγματικά τα «P» και «N»
P (Parking)
Κλειδώνει την μετάδοση. Το αυτοκίνητο «δένει» και δεν μπορεί να κυλήσει. Χρησιμοποιείται μόνο όταν έχεις σταματήσει τελείως και πας να παρκάρεις ή να σβήσεις τον κινητήρα.N (Neutral / Νεκρά)
Αποσυνδέει τον κινητήρα από τους τροχούς. Το αυτοκίνητο μπορεί να κυλήσει ελεύθερα. Στα αυτόματα, η Ν δεν είναι για «ξεκούραση» στο φανάρι. Υπάρχει κυρίως για:ρυμούλκηση,
συντήρηση,
μετακίνηση του αυτοκινήτου με σβηστό κινητήρα (π.χ. σε συνεργείο ή πλυντήριο).
Πάμε τώρα στα κλασικά λάθη.
1. Βάζεις «P» ή «R» ενώ το αυτοκίνητο κινείται ακόμη
Με διαφορά το πιο επικίνδυνο λάθος.
Πολλοί, πάνω στην βιασύνη για ένα παρκάρισμα, γυρίζουν τον επιλογέα:
σε R (όπισθεν) ενώ το αυτοκίνητο δεν έχει σταματήσει 100%, ή
σε P (Parking) πριν ακινητοποιηθεί πλήρως.
Τι συμβαίνει τότε;
Το κιβώτιο προσπαθεί να κλειδώσει γρανάζια που ακόμη γυρίζουν.
Επιβαρύνονται άξονες, γρανάζια και μηχανισμοί ασφάλισης.
Μπορεί να μην χαλάσει με την πρώτη. Αλλά:
κάθε τέτοια κίνηση είναι ένα μικρό χτύπημα στο εσωτερικό του σασμάν,
και κάποια στιγμή αυτό το «λίγο λίγο» γίνεται μια πολύ ακριβή ζημιά.
Πώς το κάνεις σωστά:
Πάντα πλήρης ακινητοποίηση με φρένο.
Μετά:
Τραβάς χειρόφρενο.
Γυρίζεις τον επιλογέα σε P.
Σβήνεις τον κινητήρα.
2. Βάζεις «Ν» στα φανάρια για να «ξεκουράζεται» το σασμάν
Όσοι έχουν μάθει σε χειροκίνητο, έχουν την συνήθεια:
φανάρι = νεκρά και χειρόφρενο.
Σε χειροκίνητο είναι λογικό: δεν κρατάς συμπλέκτη πατημένο και δεν τον ταλαιπωρείς.
Στο αυτόματο όμως, τα πράγματα είναι αλλιώς.
Αν σε κάθε φανάρι:
βάζεις N και
μετά ξανά D,
το κιβώτιο:
δουλεύει περισσότερο από όσο χρειάζεται,
η μετάβαση N → D ξανά και ξανά κουράζει τη μετάδοση,
σε κάποια κιβώτια επηρεάζεις και το πώς λιπαίνεται το υδραυλικό κύκλωμα.
Οι κατασκευαστές έχουν σχεδιάσει το αυτόματο έτσι ώστε:
να μένει στο D με πατημένο φρένο,
χωρίς να «υποφέρει» το σασμάν.
Πώς το κάνεις σωστά:
Στο φανάρι:
κρατάς τον επιλογέα στο D,
πατάς φρένο,
αν η αναμονή είναι πολύ μεγάλη, μπορείς να βάλεις P + χειρόφρενο (π.χ. σε ουρές διοδίων, μπλόκα, κίνηση για πολλή ώρα).
Η N δεν είναι για τα φανάρια. Είναι για ρυμούλκηση / ειδικές περιπτώσεις, όπως γράφει το εγχειρίδιο.
3. Κρατάς το αυτοκίνητο σε ανηφόρα πατώντας μόνο γκάζι
Παλιά «σχολή» από τα χειροκίνητα:
σε ανηφόρα, λίγο γκάζι, λίγο συμπλέκτη, να μην κατρακυλήσει.
Σε χειροκίνητο αυτό:
καίει συμπλέκτη.
Σε αυτόματο:
ο μετατροπέας ροπής και το κιβώτιο ζεσταίνονται,
η μετάδοση δουλεύει χωρίς λόγο υπό φορτίο,
μακροπρόθεσμα επιβαρύνεις λάδια, υδραυλικά και μηχανικά μέρη.
Τα περισσότερα σύγχρονα αυτόματα:
κρατούν το αυτοκίνητο σχεδόν ακίνητο μόνο με το «σούρσιμο» στο D,
πολλά έχουν και hill assist – κρατάνε μόνα τους φρένο σε ανηφόρα για λίγα δευτερόλεπτα.
Πώς το κάνεις σωστά:
Σε ανηφόρα:
πατάς φρένο,
χρησιμοποιείς χειρόφρενο όπου χρειάζεται,
δεν «κρατάς» το αυτοκίνητο με γκάζι.
Όταν έρθει η ώρα να ξεκινήσεις:
αφήνεις σιγά σιγά φρένο,
πατάς ομαλά γκάζι,
αφήνεις τα υπόλοιπα στο κιβώτιο και στα ηλεκτρονικά του.
4. Προσπαθείς να βάλεις μπροστά με… σπρώξιμο
Σε χειροκίνητο:
σβηστή μπαταρία;
2η σχέση, λίγο σπρώξιμο, αφήνεις συμπλέκτη… και πολλές φορές παίρνει μπροστά.
Σε αυτόματο:
αυτό δεν είναι η σωστή λύση και συχνά δεν πρέπει να γίνεται καθόλου.
Υπάρχουν κάποια (λίγα) παλαιότερα αυτόματα που θεωρητικά μπορούν να πάρουν έτσι μπροστά, αλλά:
επιβαρύνεται υπερβολικά η μετάδοση,
μπορεί να γίνουν ζημιές που κοστίζουν πολλαπλάσια από μια καινούργια μπαταρία.
Πώς το κάνεις σωστά:
Αν η μπαταρία «παραδώσει πνεύμα»:
χρησιμοποιείς καλώδια (κροκοδειλάκια) από άλλο αυτοκίνητο,
ή εκκινητή (jump starter),
ή οδική βοήθεια.
Μετά αλλάζεις μπαταρία ή τη φορτίζεις σωστά – όχι πειράματα με σπρωξίματα.
5. Πιστεύεις ότι το αυτόματο «δεν θέλει σέρβις»
Άλλος ένας μύθος:
«Το αυτόματο είναι κλειστό, δεν θέλει λάδια».
Η αλήθεια:
έχει γρανάζια, βαλβίδες, αντλίες, συμπλέκτες (στον έναν ή στον άλλο βαθμό, ανάλογα με τον τύπο),
όλα αυτά χρειάζονται σωστή λίπανση και καθαρό λάδι.
Στο βιβλίο συντήρησης θα βρεις:
αν και πότε θέλει αλλαγή λαδιών κιβωτίου,
σε ποια χιλιόμετρα ή χρόνια,
με ποιο συγκεκριμένο τύπο λιπαντικού.
Κάποιοι κατασκευαστές γράφουν «for life» (λάδι για όλη τη ζωή του κιβωτίου).
Στην πράξη όμως:
συχνά η «ζωή» αυτή υπολογίζεται σε ιδανικές συνθήκες,
με τη χρήση που κάνουμε στις ελληνικές πόλεις (κίνηση, ζέστη, ανηφόρες) ένα προληπτικό σέρβις στο κιβώτιο μόνο καλό μπορεί να κάνει – πάντα με εξειδικευμένο συνεργείο.
Μικρός οδηγός: Πώς να χρησιμοποιείς σωστά το P και το N
Για να το έχεις στο μυαλό σου απλά:
P (Parking)
Μόνο αφού σταματήσεις τελείως.
Πρώτα χειρόφρενο, μετά P.
Για παρκάρισμα και όταν θα σβήσεις τον κινητήρα.
N (Neutral)
Για ρυμούλκηση, συνεργείο, ειδικές περιπτώσεις.
Όχι για χαζο-ρολάρισμα, όχι για «ξεκούραση» στο φανάρι.
Στη στάση στην πόλη → D + φρένο.
Γενικά tips για να μην πάθεις ζημιά:
Ποτέ P ή R ενώ το αυτοκίνητο κινείται.
Όχι γκάζι στην ανηφόρα για να κρατάς το αμάξι ακίνητο – χρησιμοποίησε φρένο/χειρόφρενο.
Όχι απόπειρες εκκίνησης με σπρώξιμο.
Τήρησε τα διαστήματα σέρβις του κιβωτίου όπως λέει ο κατασκευαστής.
Αν έχεις απορία, ρίξε μια ματιά στο εγχειρίδιο του αυτοκινήτου σου – εκεί είναι οι «κανόνες του παιχνιδιού» για το δικό σου σασμάν.
Έτσι το P και το N θα δουλεύουν υπέρ σου – και όχι υπέρ του… μηχανικού σου.
